حضرت علی علیه السلام در خطبهای اینگونه مردم را موعظه کردند:
... اى مردم! آن که از خدا خیر خویش خواهد، توفیق یافته است، و آن که گفتهی او را راهنما گیرد به راست ترین راه هدایت شده که همسایه خدا در امان است و دشمن خدا ترسان. آن که عظمت خدا را داند، سزاوار نیست خود را بزرگ خواند. بلندى قدر کسانى که بزرگى پروردگار را مى دانند، در این است که برابر او فروتنى کنند...
بسیاری از علمای اخلاق بهترین دعا را دعا برای عاقبت بخیری میدانند، و طبق کلام حضرت همین دعا کردن و درخواست خیر از خدا، خودش توفیق میخواهد. هر کس عظمت و بزرگی خدا را باور کند، از ته قلب به قدرت و خالقیّت یگانه خالق هستی بخش اعتقاد داشته باشد و بداند که خدا تنها مدیر عالم و عادل و در عین حال مهربان و دلسوز جهان هستی است، قطعاً دیگر خودش را هیچ میبیند و در برابر عظمت پروردگار تواضع میکند.
تمام این عقیده بستگی به معرفت و شناخت ما از خداوند دارد، هر چه تلاش کنیم و خداوند و صفاتش را بهتر بشناسیم، تازه میفهمیم که خودمان چقدر ضعیف و کوچک هستیم. به قول معروف درخت دانش هر چه ثمره و میوهاش بیشتر و آبدارتر شود سر به زیرتر میشود. انسان هم هر چه علم و معرفتش بیشتر شود فروتنیاش بیشتر خواهد شد و اگر انسانی با سواد و تحصیل کرده دیدید که تکبّر دارد بدانید علمش تو خالی است و بهرهای از معرفت و عشق حقیقی نبرده است هر چند تا مدرک دکترا هم میخواهد داشته باشد باید بگذارد دم کوزه!!!
مطالب بیشتر:
حضرت علی علیه السلام خطاب به گمراهان فرمودند:
... کجاست خردهاى روشنى جو از چراغهاى رستگارى؟ و دیده هاى نگرنده به نشانه هاى پرهیزگارى؟ کجاست دلهایى که بخشیده در راه رضاى کردگار بود، و پیمان بسته بر طاعت پروردگار؟ بر متاع ناچیز دنیا فراهم آمدند، و براى به دست آوردن حرام یکدیگر را پس زدند. ... پروردگارشان خواند، رمیدند و پشت کردند، شیطانشان خواند، پذیرفتند و روى آوردند.
با دقت در عبارت حضرت به این نتیجه میرسیم که اولین و مهمترین ویژگی گمراهان، دلبستگی و دلدادگی به دنیا است. طبیعت انسان طوری است که از هر چه منع شود نسبت به آن حریصتر میشود و از آنجا که شیطان ماهرترین انسان شناس است و تمامی نقاط ضعف ما را میداند، براحتی ما را به طرف حرام میکشاند.
مهمترین سپر برای ما در برابر هجمههای شیطان، شناخت و معرفت است چون جهالت ما نسبت به خدا و نفسمان مانند یک کاتالیزور قوی به انفعال ما دربرابر شیطان کمک میکند. آنگاه است که خداوند مهربان هر چه ما را طرف خود میخواند، ما پشت میکنیم و مثل دیوانهای ماهر از منبع نورانی و پر برکت فرار میکنیم! اما از طرف مقابل شیطان به کمک جهل ما تنها با یک اشاره ، ما را به سمت منبع ظلمات و تاریکی میکشاند و ما باز مانند یک دیوانهی ماهر دانسته و ندانسته در تاریکی جهل خود غوطهور میشویم.
در ابتدای عبارت، راه حل هایی برای رهایی از جهالت معرفی شده است:
۱- عقل روشنی جوی ما باید چراغهای هدایت را دنبال کند و از نور ولایت أئمه اطهار علیهم السلام بهرهمند شود ،
۲- قلب و دل ما باید در راه کسب رضای خدا صیقلی داده شوند و پر از معرفت و محبت بر اطاعت و بندگی خدا پیمان ببندند. ان شاءالله .
مطالب مرتبط:
آدمى در جهان نشانه است و تیرهاى مرگ بدو روانه
مشمئزکنندهتر از استخوان خوک مرده در دست جذامی
حضرت مولا امیرالمومنین علیه السلام فرمودند:
... خدا، بندگان خود را به کیفر کارهاى زشت آنان، مبتلا سازد به کاهش میوه درختان، و به ناباریدن باران، و بستن گنجینه هاى خیر به روى ایشان، تا توبه خواه توبه کند، و معصیت کار دل از معصیت بکند، و پندگیرنده پند بپذیرد، و بازدارنده، راه نافرمانى را بر بندگان بگیرد...
اینکه میوهها را گرما و سرما میزند ، تگرگ و طوفان شاخههای پر از میوه را در هم میشکند و سرمای گزنده شکوفههای نرم و نازک را پژمرده میکند، همه و همه از دیدگاه مولایمان امیرمومنان نتیجه و کیفر گناهان ماست. گاهی از زیادی بارش میوهها از بین میروید و گاهی از کمی بارش! گاهی آسمان به أمر خدا سفره دلش را پهن میکند و با عصبانیّت دسترنج بندگان را زیر و رو میکند و میوهها را کمیاب و نایاب میسازد و گاهی همان آسمان باز به أمر الهی بخل میورزد و قطرات حیات بخش خود را فرو نمیریزد.
این نشانهها باید تلنگری باشد برای معصیتکاران که از دریدن پردههای حیا دست بردارند و در محضر خدا گناه نکنند. اگر گنهکارند توبه کنند، کسانی که پند پذیرند، پندها را با جان و دل بگیرند و به دیگران انتقال دهند.
نکتهای در جمله آخر این عبارت وجود دارد که میفرماید بازدارنده یعنی دستگاههای حکومتی و پلیس و نیروهای نظامی باید جلوی نافرمانی بندگان را بگیرند. بله وقتی حکومت اسلامی تشکیل میشود و اکثریّت مردم با حضور در صحنههایی مثل راهپیمایی و انتخاباتها هر سال بیعت خود را تجدید میکنند، قوه قهریّه و نیروهای نظامی باید در به پا داشتن احکام اسلامی طبق شرع و قانون کشور تلاش کنند و جلوی منکرات و گناهان اجتماعی را بگیرند. تظاهر به گناه در جلوی چشم مردم یعنی عادی جلوه دادن گناه و طبق شرع و قانون باید با این بیحجابی ها و بی حیایی ها برخورد کرد. البته مبارزه با مفاسد اقتصادی و دزدی از بیت المال با شدت و قاطعیت در درجه اول باید برخورد شود.
مطالب بیشتر:
ٰ هر عمر را به پایان رسیدنى است!
حضرت علی علیه السلام در توصیف خدمت رسانی آسمان و زمین میفرمایند:
... بدانید زمینى که شما را بر پشت خود مى برد، و آسمانى که بر شما سایه مى گسترد، پروردگار شما را فرمانبردارند. و برکت آن دو بر شما نه از راه دلسوزى است، و نه به خاطر جستن نزدیکى، و نه به امید خیرى است که از شما دارند، بلکه به سود شما مامور شدند و گردن نهادند، و براى مصلحت شما بر پاشان داشتند، و ایستادند...
حضرت در جای جای سخنان خود نگاه توحیدی را به مخاطب تزریق میفرمایند، در این عبارت زمین و آسمان را همچون دو موجود زنده ، مطیع و فرمانبردار خداوند معرفی فرمودند. زمین همچون اسبی رام و نجیب شما را بر پشت خود میبرد و آسمان با همه عظمت و بزرگی خود به سود و مصلحت شما گاهی سایه میافکند ، گاهی باران ، گاهی برف و گاهی طوفان و سیل و عذاب. همهی اعمال آسمان و زمین ، گردن نهادن به أمر خداوند حکیم است و بس.
این دو موجود نه از سر دلسوزی برای ما انسانهای عصیانگر و قدرنشناس خدمت میکنند و نه امید خیری دارند که البته اکثر انسانها چیزی جز شر برای این دو موجود عزیز به ارمغان نمیآورند. پس اصل توحید و خالقیّت و ربوبیّت و مدیریت یگانه خالق هستی بخش را همچون گوهری در خزینه سینهی خود حفظ کنیم و همه اتفاقات دنیا را با نگرش توحیدی تحلیل و قضاوت کنیم انشاءالله.
مطالب بیشتر:
حضرت امیرالمومنین علیه السلام میفرمایند:
... پس آن که خدا او را مالى بخشد، از آن به خویشاوندان خود رساند، و خوان مهمانى نیکو بگستراند، و اسیر را آزاد سازد، و رنجدیده را بنوازد، و مستمند را بهره مند دارد، و وام وامدار بگزارد، و براى درک ثواب، خود را به شکیبایى وادارد...
این بیان حضرت باید تلنگری باشد برای ثروتمندان ؛ گمان نکنید منظورم از ثروتمندان افراد میلیونر و میلیاردر است!! نه !! کسی که در حد و اندازه شأن اجتماعی و عرفی خود خوراک و پوشاک و مسکنش تأمین است و اموالی بیش از نیاز خود ذخیره کرده است او قطعا ثروتمند حساب میشود. همهی شما تصدیق میکنید که چنین ثروتمندانی در جامعه ما بسیارند، بنابراین انگشت نشانه را به سوی دیگران حواله ندهیم، خطاب حضرت علی علیه السلام به خود خود ماست!
جمله اول عبارت حضرت را دقت کنید: ... پس آن که خدا او را مالى بخشد ... یعنی اولاً مال و ثروت و هر چه در این دنیا است مال خداست و خداوند عزیز بنا به حکمت و مصلحت خود به هر که بخواهد مالی میبخشد.
ثانیاً به هر که مالی بخشید، ذره ذره آن مال را حسابرسی میکند و شاهد و ناظر نحوه خرج کردن آن است. بخشی از مال را که خدا به ما بخشیده باید در راه خدا خرج کنیم. اول از همه خویشاوندان نیازمند را دریابید،اگر افراد افتاده و رنجدیده و مستمند در همسایگی خود دارید آنها را کمک کنید. اگر دوست ، خویشاوند یا همسایهای قرض دارد و گرفتار است دستش را بگیرید.
جمله آخر این عبارت حضرت را هم با دقت تحلیل کنید: ...براى درک ثواب، خود را به شکیبایى وادارد... ؛ یعنی گمان نکنیم حالا که به نیازمندی کمک کردیم بلافاصله باید منتظر یک پاداش و جبران از طرف خدا باشیم، گاهی خداوند مهربان با لطف و کرم خود به تدریج نعمتهایی مناسب با حال ما نصیبمان میکند ، گاهی بلاها و تصادفاتی از ما دفع میشود که اصلاً نمیفهمیم، ... ؛ همهی این مهربانیها از طرف خداست ، پس عجله نکنید ، صبور باشید ، شما انفاق کنید خدا جبران میکند بدون شک.
مطالب بیشتر:
بسم الله الرحمن الرحیم
سفرنامه اربعین (۱):
هوی هوی دایی رضا، صابون برداشتی؟ شامپو چی؟!
سفرنامه اربعین (۲)؛
حاج آقا اول بریم زیارت حضرت عباس(ع) یا زیارت امام حسین(ع)؟