حضرت امیر علیه السلام در ادامه صفات پیامبر اکرم صل الله علیه و آله میفرمایند:
... تا نزد قاضى نمى رفت حجت نمى آورد و کسى را که عذرى داشت سرزنش نمى نمود، تا عذرش را مى شنود. از درد شکوه نمى نمود مگر آنگاه که بهبود یافته بود. آنچه را مى کرد مى گفت و بدانچه نمى کرد دهان نمى گشود. اگر با او جدال مى کردند خاموشى مى گزید و اگر در گفتار بر او پیروز مى شدند، در خاموشى مغلوب نمى گردید. بر آنچه مى شنود حریصتر بود تا آنچه گوید، و گاهى که او را دو کار پیش مى آمد مى نگریست که کدام به خواهش نفس نزدیکتراست تا راه مخالف آن را پوید. بر شما باد چنین خصلتها را یافتن و در به دست آوردنش بر یکدیگر پیشى گرفتن. و اگر نتوانستید، بدانید که اندک را به دست آوردن بهتر تا همه را واگذاردن.
ادامه صفات پیامبرصل الله علیه و آله در بیان حضرت امیر علیه السلام :
۶- زود قضاوت نمیکرد. ابتدا عذر و دلیل شخص خطاکار را میشنید و بعد نظر میداد.
۷- در هنگام جراحت یا بیماری آه و ناله نمیکرد، شکوه و داد و فریاد به راه نمیانداخت. بله بعد از بهبودی شاید یادی از شدت دردهایش میکرد.
۸- هر چه را قبلا خودش عمل نموده بود، به بقیه سفارش میکرد.
۹- اگر با او دعوا و جدال میکردند، خاموش میماند مگر اینکه گفتار شبهه کنندهای باشد و نیاز به پاسخ داشته باشد، آنگاه لب به سخن میگشود.
۱۰- بیشتر شنونده بود تا گوینده.
۱۱- هر گاه دو کار مساوی و یکسان جلوی او قرار میگرفت ، نگاه میکرد که کدام کار به خواهش نفس نزدیکتر است همان را مخالف میکرد و کار سختتر را انتخاب مینمود.
نکته: در نهایت حضرت امیر علیه السلام میفرماید: بر شما باد دستیابی به چنین خصلتهایی. یعنی گمان نکنید این ویژگیها مخصوص پیامبر صل الله علیه و آله بوده و دیگران نمیتوانند به آنها برسند بلکه باید تلاش کنند به هر مقدار که میتوانند خود را به چنین خصلتهایی عادت دهند.
مطالب بیشتر:
حضرت امیر علیه السلام میفرمایند:
در گذشته مرا برادرى بود که در راه خدا برادریم مى نمود. خردى دنیا در دیده اش وى را در چشم من بزرگ مى داشت، و شکم بر او سلطه اى نداشت، پس آنچه نمى یافت آرزو نمى کرد و آنچه را مى یافت فراوان به کار نمى برد. بیشتر روزهایش را خاموش مى ماند، و اگر سخن مى گفت گویندگان را از سخن مى ماند و تشنگى پرسندگان را فرو مى نشاند. افتاده بود و در دیده ها ناتوان، و به هنگام کار چون شیر بیشه و مار بیابان...
حضرت علی علیه السلام صفات اساسی پیامبر اکرم صل الله علیه و آله را اینگونه معرفی میفرماید:
۱- برادری می کرد در راه خدا. یعنی یار و یاوری مخلص و با محبّت بود، در عین حال فقط خشنودی خدا را در نظر داشت.
۲- دنیا و آنچه در آن است در نظرش کوچک و بیارزش بود. دنیا را برای آماده کردن توشهی آخرت میخواست نه برای خوشگذارنی و لذت.
۳- او بندهی شکمش نبود، بلکه شکمش بندهی او بود. هر خوردنی که در اختیارش نبود، آرزو نمیکرد و آنچه هم که در اختیارش بود به اندازه مصرف می کرد.
۴- اصل اولی برای او سکوت بود. در بین اصحاب و در دورهمیها سخن نمیگفت مگر آنکه پرسشی از او میشد.
۵- بسیار متواضع بود. به ظاهر افتاده و ناتوان بود اما در میدان کار مانند شیر، قوی و سریع عمل میکرد.
مطالب بیشتر:
ویژگیهای فتنه در کلام حضرت امیر علیه السلام