گوهرنویس

سیری در امواج خروشان اقیانوس بی‌کران نهج البلاغه

گوهرنویس

سیری در امواج خروشان اقیانوس بی‌کران نهج البلاغه

گوهرنویس
طبقه بندی موضوعی
آخرین نظرات

۱۳ مطلب با موضوع «بخشش و انفاق» ثبت شده است

قطعه‌ای از دعای ابوحمزه ثمالی:

اللهُمَّ إِنَّکَ أَنْزَلْتَ فِی کِتَابِکَ أَنْ نَعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَنَا وَ قَدْ ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا فَاعْفُ عَنَّا فَإِنَّکَ أَوْلَى بِذَلِکَ مِنَّا وَ أَمَرْتَنَا أَنْ لا نَرُدَّ سَائِلا عَنْ أَبْوَابِنَا وَ قَدْ جِئْتُکَ سَائِلا فَلا تَرُدَّنِی اِلّا بِقَضَاءِ حَاجَتِی

(خدایا تو خود در قرآن فرمودى که از کسى که به ما ستم روا داشته‏ گذشت کنیم، و ما بر خود ستم ورزیدیم، پس از ما درگذر، که حضرتت به گذشت از ما، شایسته‏‌تر از ماست، و هم فرمان دادى که فقیرى را دست خالى از در خانه ‏هایمان نرانیم، و من اکنون به گدایى از تو به درگاهت آمدم، پس مرا جز با روا شدن حاجتم باز نگردان)

سعی کنیم در زندگی این دو نکته را عمل کنیم:

۱- گذشت داشته باشیم، از جفای دیگران نسبت به خودمان بگذریم تا خدا هم از ما بگذرد.

۲- هیچ فقیری را دست خالی ردّ نکنیم، تا خدا هم ما را دست خالی رها نکند. همه ما در درگاه باشکوه خدا فقیر هستیم و محتاج به عنایت او.

نکته: گذشت نسبت به ظلم و ستم شخصی به خودمان مطلوب است و الّا هر انسان آزاده‌ای باید در برابر ظلم به دیگران بایستد و از مظلوم دفاع کند. امروز بزرگترین ظالمان و خون‌خواران عالم بشریّت ، رژیم کودک کش صهیونیست و آمریکا و دولت‌های اروپایی و عربی حامی آنها هستند. نسبت به آنها گذشت معنا ندارد باید ایستاد و از حق مظلوم دفاع کرد.

راه شهید عزیز، شهید القدس ، سردار دلها حاج قاسم سلیمانی با قوّت و شدت بیشتر ادامه دارد ...

مرگ بر اسرائیل          مرگ بر آمریکا

 

مطالب بیشتر:

خدایا ببخش ما را چنان‌که حسین را به محمد جدش بخشیدی

خودش خسته عشق بود

گوهر نویس


حضرت علی علیه السلام می‌فرمایند:

بزرگترین دریغها در روز رستاخیز دریغ مردى است که مالى را جز از راه طاعت خدا به دست آورد، پس مردى آن را به ارث برد و در طاعت خداى سبحان انفاق کند. او بدان انفاق به بهشت رفت و نخستین بدان راه دوزخ سپرد.


تصور کنید فردی را که روز و شب سگ دو می‌زند و از راه حرام مال روی مال جمع می‌کند. دائم حرص و جوش قیمت ارز و سکه را می‌زند، تا زنده است در زندگی‌اش آرامش ندارد. ناگهان مرگ یقه‌ی او را می‌گیرد و کارش را تمام می‌کند. بعد از مدتی  همه‌ی اموال او به فردی مثل فرزند یا برادرش به ارث می‌رسد. این کسی که مال، بدون هیچ زحمتی  به او رسیده ، در راه خدا اموال را انفاق می‌کند.

روز قیامت فرا می‌رسد و این مردی انفاق کرده به بهشت می‌رود و آن مردی که برای این مال انفاق شده سال‌ها زحمت کشیده و از راهی غیر طاعت خدا ( راه حرام ) پول جمع کرده به صورت در آتش دوزخ افکنده می‌شود. 

چه حسرتی بالاتر از این ، و چه دردی بالاتر از این که کسی با مال تو در راه خدا انفاق کند و به بهشت برود و خودت با خواری به جهنم بروی.

پس تا دیر نشده هشیار و بیدار باشیم و تا زنده هستیم خودمان در راه خدا انفاق کنیم تا توشه‌ای برای یوم الحسره داشته باشیم. 


مطالب بیشتر:

فقیر فرستاده خداست

وظیفه‌ی آن کس که خدا او را مالى بخشد

گوهر نویس


حضرت امیر علیه السلام درباره مسئولیت سنگین توانگران می‌فرمایند:

همانا خدا را بندگانى است که آنان را به نعمتها مخصوص کند، براى سودهاى بندگان. پس آن نعمتها را در دست آنان وامى نهد چندانکه آن را ببخشند، و چون از بخشش باز ایستند نعمتها را از ایشان بستاند و دیگران را بدان مخصوص گرداند.


افراد زیادی هستند که بواسطه مال یا آبروی خود می‌توانند مشکل  یکی از بندگان خدا را حل کنند. این خود یک توفیق و نعمت بزرگی از جانب خداوند عزیز است. اینان باید بدانند که حالا که دستشان به دهانشان می‌رسد و می‌توانند به نیازمندان کمک کنند ، فقط به خاطر نعمت‌هایی است که خدا به آنها داده است. و طبق این فرمایش حضرت اگر از بخشش مال و آبروی خود خودداری کنند خدا این نعمت و توفیق را از آنها می‌گیرد و به دیگران می‌دهد.

هر کدام از ما کم و بیش می‌توانیم به نسبت توان مالی خودمان به نیازمندان کمک کنیم. اگر خانواده‌های آبرومند اما نیازمند را می‌شناسیم در اقوام خود یا همسایگی خود، حتما وظیفه داریم کمک کنیم. اگر نمی‌توانیم از آبروی خود استفاده کنیم و از دیگران کمک بخواهیم.

در این ایام پربرکت و نورانی ماه رجب و در آستانه سال نو هر جور می‌توانیم باید کمک کنیم.


گوهر نویس


حضرت علی علیه السلام در مقام محرومان و فقراء می‌فرماید:

فقیر فرستاده خداست، کسى که او را محروم دارد خدا را محروم داشته، و آن که بدو بخشد خدا را سپاس و حرمت گذاشته.


فقیر پیام‌رسان است، پیامی از طرف خدا آورده است. کسی که اینگونه به افراد نیازمند نگاه کند، با قلبی رقیق دست خدا را می‌گیرد و به گرمی می‌فشارد. از اموالش که حقیقتا مال خداست مقداری به مسکین می‌بخشد و رحمت الهی را می‌خرد.

فرض کنید یک فرد میلیاردر که بسیار مهربان و سخاوتمند است، میلیون‌ها تومان به شما ‌بخشیده است، بعد از مدتی یک نفر را نزد شما می‌فرستد که به او کمک کنید. شما باشید چکار می‌کنید؟ آیا رهایش می‌کنید؟ یا نه با احترام دستش را می‌گیرید و بخاطر اینکه فرستاده‌ی آن فرد مهربان و بخشنده است اکرامش می‌کنید و تا جایی که در توان دارید به او کمک می‌کنید.

مسکین در واقع مأموری است از طرف خداوند که به ما یادآوری کند که هیچ چیز این دنیا مال خودت نیست. خودت و هستی‌ات ، مال و اموال و خانه‌ات در حقیقت مال خداست که سخاوتمندانه به تو بخشیده است. اگر این نگاه را داشته باشیم به راحتی دست در جیب کرده و سپاس خدای را بجا می‌آوریم.


مطالب بیشتر:

وظیفه‌ی آن کس که خدا او را مالى بخشد

گوهر نویس


حضرت امیرالمومنین علیه السلام می‌فرمایند:

... پس آن که خدا او را مالى بخشد، از آن به خویشاوندان خود رساند، و خوان مهمانى نیکو بگستراند، و اسیر را آزاد سازد، و رنجدیده را بنوازد، و مستمند را بهره مند دارد، و وام وامدار بگزارد، و براى درک ثواب، خود را به شکیبایى وادارد...  

این بیان حضرت باید تلنگری باشد برای ثروتمندان ؛ گمان نکنید منظورم از ثروتمندان افراد میلیونر و میلیاردر است!! نه !! کسی که در حد و اندازه شأن اجتماعی و عرفی خود خوراک و پوشاک و مسکنش تأمین است و اموالی بیش از نیاز خود ذخیره کرده است او قطعا ثروتمند حساب می‌شود. همه‌ی شما تصدیق می‌کنید که چنین ثروتمندانی در جامعه ما بسیارند، بنابراین انگشت نشانه را به سوی دیگران حواله ندهیم، خطاب حضرت علی علیه السلام به خود خود ماست! 

جمله اول عبارت حضرت را دقت کنید: ... پس آن که خدا او را مالى بخشد ... یعنی اولاً مال و ثروت و هر چه در این دنیا است مال خداست و خداوند عزیز بنا به حکمت و مصلحت خود به هر که بخواهد مالی می‌بخشد.

ثانیاً به هر که مالی بخشید، ذره ذره آن مال را حسابرسی می‌کند و شاهد و ناظر نحوه خرج کردن آن است. بخشی از مال را که خدا به ما بخشیده باید در راه خدا خرج کنیم. اول از همه خویشاوندان نیازمند را دریابید،اگر افراد افتاده و رنجدیده و مستمند در همسایگی خود دارید آنها را کمک کنید. اگر دوست ، خویشاوند یا همسایه‌ای قرض دارد و گرفتار است دستش را بگیرید.

جمله آخر این عبارت حضرت را هم با دقت تحلیل کنید: ...براى درک ثواب، خود را به شکیبایى وادارد... ؛ یعنی گمان نکنیم حالا که به نیازمندی کمک کردیم بلافاصله باید منتظر یک پاداش و جبران از طرف خدا باشیم، گاهی خداوند مهربان با لطف و کرم خود به تدریج نعمت‌هایی مناسب با حال ما نصیبمان می‌کند ، گاهی بلاها و تصادفاتی از ما دفع می‌شود که اصلاً نمی‌فهمیم، ... ؛ همه‌ی این مهربانی‌ها از طرف خداست ، پس عجله نکنید ، صبور باشید ، شما انفاق کنید خدا جبران می‌کند بدون شک.

مطالب بیشتر:

خودت همین حالا انفاق کن البته بدون ریا

گوهر نویس


 

حضرت علی  علیه السلام  خطاب به مردم آن زمان و این زمان هشدار می‌دهند:

گوشه چشم به هر سو که خواهى به مردم بیفکن! آیا جز مستمندى بینى با فقر دست به گریبان، یا دولتمندى با نعمت خدا در کفران، یا آن که دست بخشش ندارد، و ندادن حق خدا را افزونى مال به حساب آرد ...  کجایند گزیدگان شما و نیکانتان، و آزادگان و جوانمردانتان؟ کجایند پرهیزگاران در کسب و کار، و پاکیزگان در راه و رفتار؟

 

در جامعه‌ای که فاصله طبقانی زیاد شود و عدالت اجتماعی قربانی اشرافی‌گری صاحبان ثروت و قدرت شود، حجم بالایی از مردم جزو این سه دسته خواهند بود:

۱- فقرایی که با فقر دست و پنجه نرم می‌کنند.

۲- ثروتمندانی که از مقام و ثروت خود سوءاستفاده می‌کنند و مشغول کفران نعمت الهی هستند.

۳- دسته‌ کثیری هم دست بخشش ندارند، از پرداخت حقوق مالی واجب خود مثل خمس و زکات سر باز می‌زنند و گمان می‌کنند ثروتشان زیادتر می‌شود.

حال و روز جامعه امروز ما هم بی شباهت با این کلام حضرت امیر علیه السلام   نیست. اگر باور داشتیم که انفاق در راه خدا ، معامله‌ای پر سودی است که طرف آن خود خداست، علاوه بر پرداخت واجبات مالی ، روزانه و ماهانه بخشی از درآمد خود را به معامله با خدا اختصاص می‌دادیم.


 مظالب بیشتر:

 سرزنش مردم کوفه از زبان حضرت امیر علیه السلام

آن که حساب نفس خود کرد سود برد

ثمره خوش اخلاقی و نرم‌خویی از زبان امیر بیان علیه السلام

بدترین توشه برای آن جهان چیست؟

نشانه‌های حبّ دنیا از زبان امیر بیان علیه السلام

گوهر نویس

 


حضرت امیر علیه السلام درباره راه رهایی از فقر  می‌فرمایند:

چون تنگدست شدید به صدقه دادن، با خدا سودا کنید.


در نگاه اول و مادی با عقل جور در نمی‌آید که انسان فقیر برای رهایی از فقر ، اندک پولی هم که دارد را صدقه بدهد. اما حضرت تنها راه رهایی از فقر را صدقه دادن می‌داند! چگونه؟!

کسی که با نیّت خالصانه و بدون ریا ، به اندازه وسع مالی خود صدقه می‌دهد، حتما خدا را در نظر داشته و معامله با خدا کرده است. و خدا به اندازه لطف و کرم بی‌نهایت خود این فرد را پاداش می‌دهد. گوشه‌ای از فوائد صدقه دادن پنهانی که بدون ریا هم هست را از بیان حضرت علی علیه السلام ببینید: ... صدقه‏ دادن‏ پنهان از چشم مردم، که آن آتش برخاسته از نابکاری‌ها و اعمال ناروا و نیز غضب و خشم خداوند عزّ و جلّ را فرو می‌‏نشاند...[1]  . این گناهان ماست که خشم خدا را برمی‌انگیزاند و برکت را از مال و جان ما می‌برد، با صدقه دادن پنهانی، آتش خشم خدا خاموش می‌شود و برکت به مال و جانمان سرازیر می‌شود.

نکته:

واضح است که نمی‌گوییم کسی که فقیر است ، مقدار زیادی صدقه دهد. اگر هر فردی به تناسب توان مالی خود، خالصانه روزانه مقداری صدقه بدهد، مصداق این کلام حضرت می‌شود. می‌شود کسی که با خدای خود معامله پر سودی کرده است، می‌شود سوادگر با خدای خود.


مطالب بیشتر:

خودت همین حالا انفاق کن البته بدون ریا

گوهر نویس



حضرت امیر علیه السلام درباره عجله در احسان و نیکی فرمودند:

پسر آدم! وصى خود در مال خویش باش، و در آن چنان کن که خواهى پس از تو کنند.


فرض کن یک ساعت دیگر می‌میری و دیگر دستت از مال دنیا کوتاه می‌شود. بدان که هیچ چیز از مال دنیا را نمی‌توانی همراه خود ببری به جز یک کفن! آنچه به دردت می‌خورد عمل صالح با نیّت خالصانه است. حضرت توصیه می‌فرماید که از مال و دارائی‌ات آنچه را که می‌خواهی بعد از مرگ انفاق کنند، خودت همین حالا انفاق کن . فرض کن الان مرگت فرا رسیده و خودت وصی اموال خودت هستی. همین امروز یک کار نیک پایدار مثل وقف یا انفاق در راه خدا انجام بده و باقی را به عهده خدا بگذار ، خداوند عزیز پاداشی غیر قابل تصور می‌دهد و غافل گیرت می‌کند.

مخصوصا اگر یک چیزی که بیشتر به آن علاقه داری در راه خدا انفاق کنی، در همان لحظه یک لذتی می‌بری که قابل بیان نیست. در آخرت هم خداوند با کرم و لطف خود پاداش می‌دهد. من خودم این لذت و احساس شعف و سرزندگی بعد از انفاق را تجربه کردم، شما هم تجربه‌هایتان را با ما در میان بگذارید.


مطالب بیشتر:

پاداش بسیار برای احسان اندک

گوهر نویس

 

 

حضرت علی علیه السلام فرمودند:

آن که با دست کوتاه ببخشد او را با دست دراز ببخشند.


جناب سید رضی ره در توضیح این جمله می‌فرماید: معنى آن این است که آنچه آدمى از مال خود در راه نیکى و نیکوکارى بخشد، هر چند اندک بود خدا پاداش آن را بزرگ و بسیار دهد.

کمک‌ها و بخشش‌هایی که ما بندگان به نیازمندان می‌کنیم در برابر نعمت‌ها و بخشش‌های خداوند هیچ است کاملاً هیچ! چرا که همه چیز مخلوق خداست و نعمت‌های خدا اصل است، و هر نعمتی بازگشتش به نعمت خداست. در این کلام حضرت مراد از دست کوتاه نعمت بنده است و دست دراز نعمت خداست.

اگر ما با همین اموالی که در اختیار داریم(اموالی که حقیقتاً ملک خداست)مقداری اندک را در راه خدا ببخشیم، خدا که مالک همه عالم هستی است با کرم و بزرگی خود پاداشی می‌دهد که تصورش هم برای ما در این دنیا دشوار است.


مطالب بیشتر:

 آفرینش انسان در کلام حضرت امیر ع

از آداب بخشش در کلام امیرالمومنین ع

کلام حضرت امیر ع درباره انجام مستحبّات

از بخشیدن اندک شرم مدار

گوهر نویس

 


حضرت امیر علیه السلام در اندرز به یارانشان فرمودند:

... و صدقه دادن نهانى که گناه را پاک کند و بر جا نگذارد، و صدقه دادن آشکارا که مرگ بد را باز دارد، و کارهاى نیک که  نکوکار را  از درافتادن به خوارى نگهدارد. به یاد خدا باشید که نیکوترین ذکر، یاد خداست.

نکته :

صدقه دادن چه پنهانی باشد و چه آشکارا آثار و برکات ویژه‌ای دارد، بله صدقه دادن و کمک به فقرا اگر پنهانی باشد هم عزت و کرامت نفس نیازمند حفظ می‌شود و هم کاملا بدون ریا و خالصانه خواهد بود که قطعا ارزش بسیار بیشتری دارد. اما حضرت صدقه دادن آشکار را هم توصیه می‌فرماید و  اینکه جلوی مرگ بد را می‌گیرد خیلی ارزشمند است.اینکه توصیه شده قبل از مسافرت صدقه بدهید ، یکی از آثارش همین ایمن بودن از تصادفات جاده‌ای است که به واقع مرگ بد شمرده می‌شود.

مطالب بیشتر:

 آفرینش انسان در کلام حضرت امیر ع

از آداب بخشش در کلام امیرالمومنین ع

کلام حضرت امیر ع درباره انجام مستحبّات

حضرت امیر ع برای چه کسانی طلب آمرزش می‌کند؟

مناجات و نیایش حضرت امیر ع با حضرت حق

گوهر نویس