بصیرت، فهم و فقه سه‌گانه رستگاری

قطعه‌ای از دعای ابوحمزه ثمالی:

اللهُمَّ أَعْطِنِی بَصِیرَةً فِی دِینِکَ وَ فَهْما فِی حُکْمِکَ وَ فِقْها فِی عِلْمِکَ

(خدایا از تو مى خواهم که به من عطا کنى: بصیرت در دینت، و فهم در فرمانت، و آگاهى در علمت.)

خدایا اگر بصیرت و فهم دقیق دین را نداشته باشم، همه اعمالم پوسته و رو بناست. به دردم نمی خورد که هیچ، دست و پا گیرم هم هست. چون عملی که ناشی از بصیرت، فهم و فقه نباشد، پر از ریا و شک و خودنمایی است که هیچ فایده‌ای ندارد و شاید باعث سقوط انسان هم بشود.

اول بصیرت در شناخت صحیح از دین ، دوم فهم احکام شرعی و سوم فقه (فهم دقیق و نکته سنج) از علم خدا که یکی از صفات ثبوتی خداست. وقتی این سه تا کنار هم قرار بگیرد، معرفتی عالی به انسان دست می‌دهد که می‌تواند اعمالش را خالصانه و در مسیر تقرّب به خدا قرار دهد.

مطالب بیشتر:

نوشتن با قلب چه شورانگیز است!

حواستان به گلوله‌های داغ باشد!

تو دائم و دقیق نگاهم می‌کنی

فرازی از دعای ابوحمزه ثمالی:

سَتَّارُ الْعُیُوبِ غَفَّارُ الذُّنُوبِ عَلامُ الْغُیُوبِ تَسْتُرُ الذَّنْبَ بِکَرَمِکَ

(پوشنده عیب‌ها، آمرزنده‏ گناهان، داناى نهان‌ها، گناه را با کرمت می‌‌‏پوشانى.)

اگر دیگری نگاهم می‌کرد، گناه نمی‌کردم. اما تو دائم و دقیق نگاهم می‌کنی و من بی توجه‌ام، انگار زیادی پررو شده‌ام. ای خدا نه بخاطر اینکه تو را دست کم بگیرم بلکه بخاطر اینکه تو عیب پوشی می‌کنی، رسوا نمی‌کنی و زود انتقام نمی‌گیری، من این چنین جرأت پیدا کرده‌ام. خدایا من هرگز نخواسته‌ام در برابرت قد علم کنم و جسورانه گناه کنم. گناهانم از روز جهل و غفلت است، از روی بی‌معرفتی است. خدایا معرفت و محبّت به خودت را در دلم روز به روز بیشتر کن.

مطالب بیشتر:

خدایا تو در پرده نیستی

عشقم به‏ تو واسطه‏‌ام به پیشگاه توست

آیا این جمله درسته؟ (آدم باید دلش پاک باشه...)

خدایا تو را به تو شناختم

بخشی از دعای شریف ابوحمزه ثمالی:

بِکَ عَرَفْتُکَ وَ أَنْتَ دَلَلْتَنِی عَلَیْکَ وَ دَعَوْتَنِی إِلَیْکَ وَ لَوْ لا أَنْتَ لَمْ أَدْرِ مَا أَنْتَ.

(تو را به تو شناختم، و تو مرا بر هستى خود راهنمایى فرمودى، و به سوى خود خواندى، و اگر راهنمایى تو نبود، من نمی‌دانستم تو که هستى؟)

خدایا اگر راهنمایی و لطف تو نبود، من چگونه تو را می‌شناختم؟ من چیزی جز جهل و فقر و نیاز نیستم. من نیستی محض بودم ، تو مرا هستی بخشیدی و به سوی خود خواندی. خدایا چگونه شکرت را به جای آورم؟ تو مرا رها نکردی و بواسطه اولیاءالهی راه سعادت را به من نشان دادی.

مطالب بیشتر؛

 

خدایا با ریزترین اشیاء، بزرگترین قدرت‌ها را به خطر انداخته‌ای!

خدایا چقدر دلم تنگ شده!

کمال انقطاع یعنی دل بریدن

قطعه‌ای از مناجات شعبانیّه :

إِلٰهِى هَبْ لى کَمالَ الانْقِطاعِ إِلَیْکَ ، وَأَنِرْ أَبْصارَ قُلُوبِنا بِضِیاءِ نَظَرِها إِلَیْکَ ، حَتَّىٰ تَخْرِقَ أَبْصارُ الْقُلُوبِ حُجُبَ النُّورِ فَتَصِلَ إِلىٰ مَعْدِنِ الْعَظَمَةِ ، وَتَصِیرَ أَرْواحُنا مُعَلَّقَةً بِعِزِّ قُدْسِکَ.

(خدایا کمال جدایی از مخلوقات را، برای رسیدن کامل به خودت به من ارزانی کن و دیدگان دل‌هایمان را به پرتو نگاه به‌سوی خویش روشن کن تا دیدگان دل، پرده‌های نور را دریده و به سرچشمه عظمت دست یابد و جان‌هایمان آویخته به شکوه قدست گردد. )

کمال انقطاع یعنی دل بریدن از غیر خدا ، یعنی دل بستن به خود خدا ، یعنی بدانی و با تمام حواس شش‌گانه‌ات لمس کنی که فقط و فقط خداست که آسمان و زمین و همه موجودات اعمّ از جمادات و جانوران و ... را مدیریت می‌کند، روزی می‌دهد ، خلق می‌کند و می‌میراند.

خدایا به حق انسان‌های کامل و عارفان به ذاتت این کمال انقطاع را به ما ارزانی بدار. تا چشم دلمان روشن شود و حجاب‌های عالم ظلمت را با تیغ معرفت پاره کند و به سرچشمه عظمت و قدرت و شکوه تو دست پیدا کند. تا روحمان پرواز کند به أعلی علییّن، در حالی که جسممان هنوز در این دنیاست.

بله ما در همین دنیای پر از خشونت و بیماری و مرگ و گناه و شهوت می‌توانیم روح‌مان را به سوی خدا به پرواز درآوریم. و این است مقام انسان‌های کامل، مقام فنای فی الله و بقای بالله.

مطالب بیشتر:

خدایا ببخش ما را چنان‌که حسین را به محمد جدش بخشیدی

خودش خسته عشق بود

خدایا چقدر دلم تنگ شده!

خدایا خودت مرا مدیریت کن!

قطعه‌ای از مناجات شعبانیّه :

دست خط مبارک رهبر معظم انقلاب

إِلٰهِى هَبْ لِى قَلْباً یُدْنِیهِ مِنْکَ شَوْقُهُ ، وَ لِساناً یُرْفَعُ إِلَیْکَ صِدْقُهُ ، وَنَظَراً یُقَرِّبُهُ مِنْکَ حَقُّهُ.

(خدایا، قلبی به من عنایت کن که اشتیاقش او را به تو نزدیک کند و زبانی که صدقش به‌جانب تو بالا برده شود و نگاهی که حق بودنش او را به تو نزدیک نماید.)

خدایا دلم و جانم را پر بفرما از نور معرفت و محبت به خودت، نوری که شور و جنبش به جانم می‌اندازد تا به تو نزدیک شوم. خدایا زبانم را صاف و صادق در راه خدمت به خودت و مردمت قرار بده تا به سوی تو پرواز کنم. خدایا چشمانم را نگاهی ببخش پر از صفا و مهربانی و خالی از حرام  و خشم و کینه، تا به تو نزدیک شوم.

خدایا همه‌ی اعضا و جوارحم را طوری مدیریت کن تا به هدف نهایی آفرینش یعنی بندگی و تقرّب به خودت منتهی شود. واضح است که خودمان ضعیف و فراموشکار هستیم، فقط تویی که اگر با تمام وجود خودمان را به تو بسپاریم، خیالمان راحت است که ضرر نمی‌کنیم قطعا!

مطالب بیشتر:

زینب به جرم عشق اسیر شد!

داستان‌های عاشورایی

فرازهایی از مناجات شعبانیّه

اى آفریده راست اندام کجایی دقیقا کجایی؟!

حضرت علی علیه السلام خطاب به انسان‌ها می‌فرمایند:

اى آفریده راست اندام، و پدیده‌ی نگاه‌دارى شده در تاریکیهاى ارحام، و در پرده هایى نهاده و هر پرده بر دیگرى فتاده. آغاز شدى از آنچه برون کشیده شد از گل و لاى، و نهاده شدى در آرامگاهى بر جاى، تا مدتى که دانسته است و زمانى که قسمت شده است. در دل مادرت مى جنبیدى .... پس چه کسى تو را راه کشیدن خوراک از پستان مادر نمایاند؟

مولایمان علی علیه السلام نعمت‌هایی از خداوند را به ما گوش‌زد می‌فرمایند که معمولا از آنها غافل هستیم، همین راست اندامی، تصور کنید اگر استخوان دست و پا منحنی شکل بود، چقدر بد ترکیب و بدقواره می‌شد! یا فرض کنید پوست کف دستمان این شیارهای به شکل ۱۸ و ۸۱ را نداشت، چگونه دستمان را مشت می‌کردیم؟! اگر پوست کف دست و پوست انگشتان صاف بود و این سه شیار را نداشت چه می‌شد؟! احتمالا با هر بار مشت کردن دست ، پوست جمع می‌شد و درد می‌گرفت. هیچ گاه به این نعمت‌ها فکر کرده بودید؟!

 تاریکی رحم مادر و نحوه خلقت انسان نکته‌ی بعدی است که حضرت توضیح می‌دهند. در نهایت نعمت بزرگ دیگری را گوشزد می‌فرمایند، اینکه کودک بعد از تولد مستقیم سراغ سینه مادر می‌رود و شیر را پمپاژ می‌کند تا رگ‌ها به جنبش افتد و جریان شیر آغاز شود، چه کسی این راه را به نوزاد تازه متولد شده یاد داده است؟ آیا با یادگیری مشاهده‌ای یاد گرفته است؟! بچه‌ای که هنوز چشم‌هایش بسته است و نور دنیا برایش کور کننده است چگونه مشاهده کرده !  قدرت و حکمت و رحمت خدا را باید در نوزادان دید و لذت برد.

باید با دیدن نوزاد معرفت و محبت خود را به خدای خالق حکیم افزایش داد. مگر نمی‌بینی که آرواره‌های دهان نوزاد آنقدر قوی هستند که با مکشی قدرتمند شیر را از شیرازه‌ی جان مادر بیرون می‌کشند. آن هم چه زیبا و دقیق ... ! 

مطالب بیشتر:

 وظیفه‌ی آن کس که خدا او را مالى بخشد

زمین و آسمان را برای مصلحت شما برپاشان داشته‌اند

کاهش میوه درختان و نباریدن باران نتیجه گناه بندگان

 

دنیا زدگی نتیجه جهالت ماست

شرط ورود به بهشت و دوری از دوزخ چیست؟

حضرت علی علیه السلام درباره شناخت و اطاعت از امام معصوم می‌فرمایند:

... همانا امامان از جانب خدا تدبیر کننده کار مردمانند، و کارگزاران بندگانند. کسى به بهشت نرود جز آنکه آنان را شناخته باشد، و آنان او را شناخته باشند، و به دوزخ در نشود جز آنکه منکر آنان بود، و آنان وى را نپذیرفته باشند، و محرم نساخته...

 

نکات قابل توجه در بیان مولایمان امیرمومنان علیه السلام:

۱- تدبیر و مدیریت تمام امور و شئون زندگی مردم از جانب خدا به امامان معصوم علیهم السلام واگذار شده است. تعجب نکنید! در زیارت جامعه کبیره بسیاری از صفات معصومین ذکر شده است.

۲- شرط ورود به بهشت علاوه بر شناخت امام علیه السلام و شناخت صفات و اختیارات ایشان در نظام هستی، این است که امام علیه السلام هم ما را بشناسد. چگونه !؟ به نظر می‌رسد که ارتباط ما با امامان علیهم السلام مثل زیارت حرم‌های ایشان ، هدیه کردن صلوات‌ها به ایشان ، شرکت در جلسات روضه اهل بیت علیهم السلام ، اشک ریختن در مصیبت‌ها خصوصا مصائب کربلا و عاشورا و بطور کلی هر گونه ارتباط قلبی با امام علیه السلام و شریک بودن در غم و شادی اهل بیت علیهم السلام منجر به این افتخار می‌شود که امام علیه السلام هم ما را بشناسد و گوشه چشمی به ما کند.

۳- از طرف دیگر کسی که منکر امام علیه السلام و صفات و اختیارات ایشان باشد، مستقیم داخل دوزخ می‌شود. علاوه بر آن اگر کسی منکر امام علیه السلام نباشد اما امام علیه السلام او را نپذیرفته باشند باز هم از آتش دوزخ در أمان نخواهد بود. کسی که اصلا کاری به ایام عزاداری ندارد و حرمت شکنی می‌کند و هیچ ارتباط قلبی با امام مهربان خود ندارد انگار که منکر امام علیه السلام است.

مطالب بیشتر:

 

 زِیَارَةَ الْحُسَیْنِ ع أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ،چرا؟!

اى بنده خدا در گفتن عیب کسى که گناهى کرده است، شتاب مکن!

فقط چهار انگشت فاصله میان حق و باطل

 ضمانت روزی و حاجات زائرین امام حسین علیه السلام

دنیا زدگی نتیجه جهالت ماست

 

حضرت علی علیه السلام خطاب به گمراهان فرمودند:

... کجاست خردهاى روشنى جو از چراغهاى رستگارى؟ و دیده هاى نگرنده به نشانه هاى پرهیزگارى؟ کجاست دلهایى که بخشیده در راه رضاى کردگار بود، و پیمان بسته بر طاعت پروردگار؟ بر متاع ناچیز دنیا فراهم آمدند، و براى به دست آوردن حرام یکدیگر را پس زدند. ...  پروردگارشان خواند، رمیدند و پشت کردند، شیطانشان خواند، پذیرفتند و روى آوردند.

با دقت در عبارت حضرت به این نتیجه می‌رسیم که اولین و مهمترین ویژگی گمراهان، دل‌بستگی و دل‌دادگی به دنیا است. طبیعت انسان طوری است که از هر چه منع شود نسبت به آن حریص‌تر می‌شود و از آنجا که شیطان ماهرترین انسان شناس است و تمامی نقاط ضعف ما را می‌داند، براحتی ما را به طرف حرام می‌کشاند.

 مهمترین سپر برای ما در برابر هجمه‌های شیطان، شناخت و معرفت است چون جهالت ما نسبت به خدا و نفس‌مان مانند یک کاتالیزور قوی به انفعال ما دربرابر شیطان کمک می‌کند. آن‌گاه است که خداوند مهربان هر چه ما را طرف خود می‌خواند، ما پشت می‌کنیم و مثل دیوانه‌ای ماهر از منبع نورانی و پر برکت فرار می‌کنیم! اما از طرف مقابل شیطان به کمک جهل ما تنها با یک اشاره ، ما را به سمت منبع ظلمات و تاریکی می‌کشاند و ما باز مانند یک دیوانه‌ی ماهر دانسته و ندانسته در تاریکی جهل خود غوطه‌ور می‌شویم.

در ابتدای عبارت، راه حل هایی برای رهایی از جهالت معرفی شده است:

۱- عقل روشنی جوی ما باید چراغ‌های هدایت را دنبال کند و از نور ولایت أئمه اطهار علیهم السلام بهره‌مند شود ،

۲- قلب و دل‌ ما باید در راه کسب رضای خدا صیقلی داده شوند و پر از معرفت و محبت بر اطاعت و بندگی خدا پیمان ببندند. ان شاءالله .

مطالب مرتبط:

آدمى در جهان نشانه است و تیرهاى مرگ بدو روانه

دنیا همچون گرد کاهی بی ارزش

کم‌تر از آب بینی بُز زکامی

مشمئزکننده‌تر از استخوان خوک مرده در دست جذامی 

ناچیزتر از نیم‌خورده ملخ