حضرت امیرمومنان علی علیه السلام فرمود:
مرگ نزدیک است و همصحبتى دنیا اندک.
مراد از
همصحبتی با دنیا ، همراه و همنشین بودن با مردم دنیا یا با مواهب و نعمت‌هاى حیات
دنیوی است. نزدیکی مرگ حقیقتى است که همگان آن را مى‌دانیم و آثار آن را همه روز
با چشم مشاهده می‌کنیم. هر روز پیکر بى جان بعضى از دوستان یا غیر دوستان را مى‌بینیم که بر دوش دیگران به سوى آرامگاه‌شان حمل مى‌شود.
ای کاش عبرت بگیریم و هر لحظه که گفتند وقت شما تمام است، برگه امتحان را بالا بگیریم و تحویل دهیم!
حضرت علی علیه السلام خانه دنیا را اینگونه توصیف می‌فرماید:
دنیا خانه اى است که از آن بگذرند، نه جایى که در آن به سر برند، و مردم در آن دو گونه اند: یکى آن که خود را فروخت و خویش را به تباهى انداخت، و دیگرى که خود را خرید و آزاد ساخت.
حضرت امیر علیه السلام دنیا را خانه‌ای می‌داند که باید از آن عبور کرد نه اینکه دار اقامت انداخت و به ماندن در آن دل خوش کرد. خوشا به سعادت کسی که خود را از بند لذات پوچ دنیوی آزاد ساخت و به سوی نور حرکت کرد.
حضرت امیرالمومنین علیه السلام در نکوهش نکوهنده‌ی دنیا می‌فرمایند:
اى نکوهنده جهان، فریفته به نیرنگ آن، ... فریفته دنیایى و سرزنشش مى نمایى!؟ تو بر دنیا دعوى گناه دارى، یا دنیا باید بر تو دعوى کند که گنهکارى؟! ... چند کس را با پنجه هایت تیمار داشتى؟ و چند بیمار را با دستهایت در بستر گذاشتى؟ ... دنیا خانه راستى است براى کسى که آن را راستگو انگاشت، و خانه تندرستى است آن را که شناختش و باور داشت، و خانه بى نیازى است براى کسى که از آن توشه اندوخت، و خانه پند است براى آن که از آن پند آموخت. مسجد محبان خداست، و نمازگاه فرشتگان او، و فرود آمدن‌گاه وحى خدا و تجارت‌جاى دوستان او.
این بیان امیر بیان علیه السلام در جواب کسانی است که هر گناهی و اشتباهی دلشان می‌خواهد مرتکب می‌شوند و بعد تقصیر آن را گردن دنیا می‌اندازند! با هوای نفس و وسوسه‌های شیطانی فریفته لذات دنیا می‌شوند و پندهای دنیا را فراموش می‌کنند.
بله حضرت می‌فرمایند همین دنیا مسجد اولیای الهی است. محل جمع‌آوری توشه و مزرعه آخرت است. چرا تقصیر کثافت‌کاری‌هایت را به گردن دنیا می‌اندازی!؟ زمین دنیا با فروخوردن لحظه‌ای مردگان هر لحظه دارد فریاد می‌کشد که من ماندنی نیستم، من به هیچ کس وفا ندارم، پند بگیرید و به سوی خدا و بندگی خدا بروید. آیا چیزی جز این می‌گوید!؟
حضرت امیر علیه السلام درباره دل نبستن به دنیا می‌فرمایند:
در عزت و ناز دنیا بر یکدیگر پیشدستى مکنید، و به آرایش و آسایش آن شادمان مشوید، و از زیان و سختى آن ناشکیبا مباشید. که عزت و نازش پایان یافتنى است، و آرایش و آسایش آن سپرى شدنى، و زیان و سختى آن تمام شدنى، و هر مدتى از آن سرآمدنى و هر زنده‌ی آن مردنى.
نکته مهم:
این کلام شیرین حضرت از یک طرف به افراد مرفّه و ثروتمند هشدار می‌دهد که فریب این راحتی و آسایشی که دارید را نخورید، این آسایش سپری می‌شود و درد و رنج اخروی آن می‌ماند.و از طرف دیگر به افراد مستمند و ضعیف جامعه امید می‌دهد که صبر داشته باشید هر سختی تمام شدنی است. پس از هر سختی آسایشی نهفته است. زندگی حداکثر صد ساله دنیا در برابر زندگی بی‌نهایت اخروی قابل مقایسه نیست.
مطالعه بیشتر:
حضرت امیرالمومنین علیه السلام در توصیف دنیا می‌فرمایند:
دنیا خانه اى است که از آن بگذرند، نه جایى که در آن به سر برند، و مردم در آن دو گونه اند: یکى آن که خود را فروخت و خویش را به تباهى انداخت، و دیگرى که خود را خرید و آزاد ساخت.
دنیا جای ماندن نیست، گذرگاه است و جای عبور است. مردم در دنیا دو دسته هستند؛ یک دسته دنیا را می‌فروشند، اما یک دسته خودشان را می‌فروشند. کسانی که دنیا را می‌فروشند و از آن صرف نظر می‌کنند، به سعادت می‌رسند و در آینده خیلی خوشحال‌اند که به چیزی گذرا و فانی دل نبسته‌اند. اما آن‌هایی که خودشان را می‌فروشند، خودشان را در معرض هلاکت قرار می‌دهند و برای همیشه پشیمان خواهند شد.
حضرت علی علیه السلام درباره کوتاهی دنیا می‌فرمایند:
بندگان خدا! شما را سفارش مى کنم این دنیا را که وانهنده شماست واگذارید، هر چند وانهادن آن را دوست نمى دارید. دنیایى که تن ها را کهنه مى کند، هر چند نو شدن آن را خوش دارید. مثل شما و دنیا، چون گروهى همسفر است که به راهى مى روند، و تا در نگرند آن را مى سپرند، و یا قصد رسیدن به نشانى کرده اند، و گویى بدان رسیده اند. چه کوتاه است.
مثل شما اهل دنیا مثل کاروانی هستید که پا در راه گذاشته و مشغول رفتن است و یک‌باره می‌بینند که به منزل رسیده‌اند. خیال می‌کردند خیلی راه طولانی است و باید مدت‌ها وقت صرف کنند تا به مقصد برسند، ولی هنوز خودشان را درست جمع نکرده بودند که یک‌باره می‌بینند، به منزل رسیده‌اند.
حضرت امیر علیه السلام در هنگام تلاوت آیه شریفه {یا ایها الانسان ما غرک بربک الکریم؛ انفطار،۶ } فرمودند:
سخن به راست بگویم، دنیا تو را فریفته نساخته، که تو خود فریفته دنیایى و بدان پرداخته. آنچه را مایه عبرت است برایت آشکار داشت، و میان تو و دیگرى فرقى نگذاشت. او با دردها که به جسم تو مى گمارد، و با کاهشى که در نیرویت پدید مى آرد، راستگوتر از آن است که با تو دروغ گوید و وفادارتر از آنکه با تو راه خیانت پوید.
خود دنیا دائما به تو می‌گوید که فریب مرا نخور! جوان بودی و نشاط و قوت داشتی، حالا پیر شدی. ببین دنیا این است! حواست جمع باشد! جوان قوی، پیر ضعیف و ناتوان می‌شود و بعد هم می‌میرد. دنیا به تو می‌گوید من این هستم و این سخنان را با صداقت و راستی و صمیمت به تو می‌گوید. زندگی دنیا این است و دنیا تقصیری ندارد. تو خودت فریبش را خورده‌ای.
حضرت علی علیه السلام در توصیف دنیا می‌فرمایند:
مردم دنیا چون کاروانند، تا بار فکنند کاروانسالارشان بانگ بر آنان زند تا بار بندند و برانند.
در تعبیر دیگری امیرالمؤمنین علیه السلام مردم دنیا را به قافله‌ای تشبیه می‌فرماید که پس از خستگی حرکت، در جایی منزل کرده‌اند تا مقداری استراحت کنند و غذایی بخورند، اما هنوز قرار نگرفته‌اند که مدیر کاروان دستور حرکت می‌دهد. اصلا نفهمیدند که چه شد؛ هنوز انسان یک تجربه کامل از یک زندگی ندارد، اما به او می‌گویند وقت شما تمام شد. تشریف ببرید! حتی فرصت استراحت نیز پیدا نمی‌کنند.
حضرت امیرالمومنین علیه السلام اهل دنیا را به کاروانی تشبیه فرموده است:
مردم دنیا همچون سوارانند که در خوابند و آنان را مى رانند.
دنیاپرستان همان اهالی قافله‌ای هستند که آن‌ها را در مسیری حرکت داده‌اند، اما وقتی این‌ها را حرکت داده‌اند، خواب بوده‌اند و نفهمیده‌اند که اصلا آن‌ها را به کجا می‌خواهند ببرند. مثل اینکه از بستر خواب بلندشان کرده و به سمتی حرکت‌شان داده‌اند و این‌ها نمی‌دانند به کجا می‌روند. این است که توجه به هدف ندارند و برای خودشان هدفی انتخاب نکرده‌اند. در عالم خواب سوار الاغی کرده‌اند و وقتی چشم باز می‌کنند، می‌بینند وسط بیابانی هستند. نمی‌دانند به کجا می‌روند و چه خواهد شد؟ فقط به فکر این هستند که گرسنه‌اند چه بخورند و با کدام اسباب‌بازی بازی کنند.
حضرت علی علیه السلام در توصیف دنیاپرستان می‌فرماید:
و مبادا فریفته شوى که بینى دنیاداران به دنیا دل مى نهند، و بر سر دنیا بر یکدیگر مى جهند. چه خدا تو را از دنیا خبر داده و دنیا وصف خویش را با تو در میان نهاده و پرده از زشتیهایش برایت گشاده. همانا دنیاپرستان سگانند عوعوکنان و درندگانند در پى صید دوان. برخى را برخى بد آید، و نیرومندشان ناتوان را طعمه خویش نماید، و بزرگشان بر خرد دست چیرگى گشاید.(بخشی از نامه ۳۱)
مواظب باش علاقه‌ای که مردم به دنیا دارند، و اینکه خودشان را وقف دنیا کرده‌اند و برای آن سر و دست می‌شکنند، تو را فریب ندهد. مراقب باش تو اینگونه نشوی! اینکه می‌بینی اهل دنیا اینگونه به دنیا چسبیده‌اند و تمام زندگی‌شان را وقف آن می‌کنند، تو را فریب ندهد و بگویی همه مردم دارند این طور می‌کنند، لابد درست می‌فهمند و خوب است من هم از آن‌ها تبعیت کنم!
