نشانه‌های رنج و عبرت دنیا

 

حضرت علی علیه السلام درمورد نشانه رنج و عبرت دنیا می‌فرمایند:

نشان رنج دنیا، اینکه: آدمى فراهم مى کند آنچه نمى خورد، و مى سازد آنچه در آن نمی‌نشیند، پس به سوى خدا مى رود، نه مالى برداشته، و نه خانه اى با خود داشته. ... و نشان عبرت دنیا، اینکه: آدمى بدانچه آرزو دارد، نزدیک مى شود، و رسیدن اجل رشته آرزوى او را مى بُرد.

فردی را در نظر بگیرید سال‌ها کار می‌کند، پول انباشته می‌کند و به تدریج خانه‌ای می‌سازد ، همین که خانه ساخته شد، به او می‌گویند وقتت تمام شده و باید به سفر ابدی بروی. چقدر روح و روان فرد خُرد می‌شود و رنج می‌برد، اصلا قابل تصور نیست! یک عمر برای خوراک و مسکن و ... زحمت می‌کشد اما در یک چشم به هم زدنی غافل‌گیر می‌شود و جان به جان آفرین تسلیم می‌کند.

پس عبرت بگیریم از آنچه دنیا بر سر امثال ما انسان‌ها می آورد، گمان نکنیم مرگ برای همسایه ها و دیگران است. مرگ همچون عقابی تیز پرواز بالای سر ما در حرکت است به محض اینکه خدا اراده کند چنگال مرگ قلب را می‌شکافد ، روح را از بدن بیرون می‌کشد و تسلیم صاحب اصلی آن می‌کند.

مطالعه بیشتر:

بر مرگ پیشى گیرید

کلام حضرت علی ع در توصیف عاشق

انواع صدقه دادن و فوائد آن

قرآن بهترین بهار دلها

خاصیت دنیا در کلام حضرت امیر ع

چهار ویژگی منحصر به فرد دنیا

حضرت امیر علیه السلام چهار ویژگی منحصر به فرد دنیا را بیان می‌فرماید:

 دنیا، خانه نیست شدن است، و رنج بردن، و دگرگونى پذیرفتن، و عبرت گرفتن. نشان نابود شدن، اینکه روزگار، کمان خود را به زه کرده است، تیرش به خطا نرود، و زخمش به نشود... خورنده اى است که روى سیرى نبیند، نوشنده اى است که تشنگى اش فرو ننشیند.

حضرت ۴ رکن جدا نشدنی دنیا را در این کلام کوتاه بیان فرموده است: ۱- نابودی ۲- رنج بردن ۳- تغییر و دگرگونی ۴- عبرت گرفتن

نشانه نابود شدن این است که روزگار کمان و اسلحه خود را آماده شلیک در دست دارد و گوش به فرمان فرمانده کل قوا ، قادر بی همتا و یکتای بصیر است، هیچ گاه تیرش خطا نمی‌رود ، زخمی که به پیکر آدمی می‌زند بهبودی پیدا نمی‌کند، زخم گذشت عمر و از بین رفتن فرصت بندگی خدا!

دنیا همچون دیوی پرخور است که هر چه می‌خورد و می‌نوشد روی سیری نمی‌بیند، فرصت‌های کوتاه بندگی خدا را می‌خورد و لحظات عمر  آدمی را می‌نوشد، این کار همیشگی اوست، ماهیت دنیا سپری شدن عمر و سوختن فرصت‌های زندگی است، اینطور است که انسان لحظه به لحظه به نابودی نزدیک می‌شود.

مطالعه بیشتر:

توصیف دنیاپرستان در کلام حضرت امیر ع

دنیا همچون مار است

دنیا همچون گرد کاهی بی ارزش

کم‌تر از آب بینی بُز زکامی

شادی با اندک دنیا شاخصه دنیاپرستان

 

حضرت علی علیه السلام در توبیخ دنیاپرستان می‌فرماید:

... شما را چه مى شود که به اندک دنیا، که به دست مى آورید، شاد مى شوید، و از بسیار آخرت، که از دستتان مى رود، اندوهناک نمى گردید؟ و اندک دنیا را که از دست مى دهید، ناآرامتان مى گرداند، چندان که این ناآرامى در چهره هاتان آشکار مى شود...

 

من را چه می‌شود؟ بله خودم را می‌گویم! به اندک مال دنیا که دست یابم آنچنان مست شادی می‌شوم که ساعت‌ها خدا و مرگ را فراموش می‌کنم. وای بر من وقتی که نماز صبحم قضا می‌شود و انگار نه انگار! اندوهی به خود راه نمی‌دهم! بسیار آخرت از دستم رفته اما نمی‌فهمم چون معرفت و محبتم به پروردگار کم است.

نکته:

دنیا با همه مخلّفاتش در برابر آخرت قابل مقایسه نیست و صفر در برابر بی‌نهایت است هم ازلحاظ زمانی و هم از لحاظ اندازه و نعمت‌ها و عذاب‌هایش. پس اگر تمام ثروت دنیا را به ما بدهند در برابرش یک نماز صبح از ما قضا شود ارزشش را ندارد! بله ندارد و ای کاش که این را بفهمیم و باور داشته باشیم!

مطالب بیشتر:

آنچه از مالت رفت و تو را پند آموخت!

خشم‌تان فقط برای خدا باشد!

با هر آدمى دو فرشته است که او را مى پایند

 تا به خود آیی تمام شده!

دنیا را بفروش، نه خود را!

توصیف آنان که خواهان دنیا نیستند!

 

حضرت امیر علیه السلام در توصیف کسانی که خواهان دنیا نیستند می‌فرمایند:

...آنان که خواهان دنیا نیستند، دلهاشان گریان است، هر چند بخندند، و اندوهشان فراوان است، هر چند شادمان گردند، و با نفس خود در دشمنى بسیار به سر برند، هر چند دیگران بدانچه نصیب آنان شده، غبطه خورند ...

کسانی که دل به دنیا نبسته‌اند ، دل‌هایشان زنده و محل آمد و شد انوار الهی است. دلی که زنده باشد از شدت محبت به خدا گریان و مشتاق است هر چند که در ظاهر بخندد. اینان کسانی هستند که دائم با نفس خود در جدالند، زد و خورد دارند ، نفس آنها گاه زخمی و گاهی شهید می‌شود ، نفس اماره خود را به بند کشیده‌اند و اجازه هیچ سرکشی را به او نمی‌دهند. خوشا به سعادت چنین کسانی!

مطالعه بیشتر:

 علم بهتر است یا ثروت؟! پاسخ مولا امیرالمومنین ع

مرگ نزدیک است آماده باشیم!

همیشه ترک گناه آسان‌تر از توبه است

تنها راه ریشه کن کردن بدی‌ها

آدمى در جهان نشانه است و تیرهاى مرگ بدو روانه

خداوند دنیا را براى دوستانش نگزید

حضرت امیرالمومنین علیه السلام بعد از نکوهش دنیا نکته‌ای قابل توجه می‌فرمایند:

... خداوند تعالى آن(دنیا) را براى دوستانش نگزید، و در دادن آن به دشمنانش بخل نورزید. خیر آن اندک است، و شر آن آماده، فراهم آن پریشان، و ملک آن ربوده، و آبادان آن رو به ویرانى نهاده. آنچه ویران گردد، خانه خوبى نیست و به کار نیاید...

دوستان خدا می‌دانند که عمر دنیا نسبت به آخرت خیلی ناچیز است و اصلا ارزش دل بستن و رحل اقامت افکندن را ندارد. اما دشمنان خدا رهایشان کن که هر چه می‌خواهند به دنیا و خوشی‌های دنیا دل ببندند. مثل کسی که به کف روی آب یک کاسه دل خوش کند و خوشحال و پای‌کوبان چشمش به کف روی آب باشد و به آن دل ببندد و به دیگران فخر فروشی کند. آیا نمی‌گویید او دیوانه است؟! بله کسی که به دنیا و خوشی‌های زودگذر دنیا دل ببندد مثل همان کسی است که به کف روی آب دل بسته! واقعا دیوانه نیست!؟

مطالعه بیشتر:

 فرار از خدا به سوی خدا

فریفته دنیایى و سرزنشش مى نمایى!؟

بانگ هر روز فرشته

خود را بخرید و آزاد کنید!

دسته بندی مردم در کلام امیرالمومنین ع

نتیجه اعتماد به دنیا و کدخدا

 

حضرت علی علیه السلام درباره جنایاتی که دنیا مرتکب می‌شود می‌فرمایند:

... بسا کسى که بدان اعتماد کرد، و ناگهان مزه تلخ مصیبت را بدو چشاند، و بسا صاحب اطمینانى که ناگهانش در خاک و خون نشاند. بسا صاحب عظمتى که او را خُرد و ناچیز ساخت، و بسا نازنده اى که او را به خوارى انداخت ...

نکته:

همه ما کم وبیش دیده‌ایم افراد مغرور و قدرتمندی که یک شبه به خاک سیاه نشسته‌اند، تاجرانی که  یک شبه برشکسته می‌شوند ، صاحبان قدرت و حاکمان خون‌خواری که ناگهان با خفّت و خواری به خاک و خون کشیده می‌شوند. متکبرانی که با ناز و عشوه به دین و ایمان جوانان حمله می‌کنند و ناگهان با ذلت و خواری خانه نشین می‌شوند. حتما هر یک از شما نمونه‌ای می‌شناسید.

 نمونه ای از عواقب ناگوار اعتماد به دنیا : کشور زورگو و مست قدرت آمریکا گوشه‌ای ناچیز از مظاهر دنیاست که دیدیم اعتماد ناشیانه بعض مسئولین ما به او چه نتیجه‌ای در برجام به ما تحمیل کرد!

مطالعه بیشتر:

 دنیا همچون مار است

دنیا همچون گرد کاهی بی ارزش

کم‌تر از آب بینی بُز زکامی

مشمئزکننده‌تر از استخوان خوک مرده در دست جذامی

ناچیزتر از نیم‌خورده ملخ

دنیاپرستان سگان عوعوکنان

خاصیت دنیا در کلام حضرت امیر علیه السلام

جملاتی پر محتوا و خروشان از امیر بیان امیرالمومنین علیه السلام در مورد خاصیت و ماهیت دنیا:

... کسى از نعمت آن در سرورى نبود، جز که پس آن اشکى از دیده هایش پالود، و روى خوش به کسى نیاورد، جز آنکه با سختى و بد حالى پشت بدو کرد، و باران آسایشش بر کسى نبارید، جز آنکه با رگبار بلایش بیازارید ... .

نکته ۱:

در دنیا هر راحتی و خوشی که به شما می‌رسد ، یک سختی هم قبل یا بعد از آن خواهد بود! هر انسانی روزی نعمت‌ها و شادی‌هایی دارد که بالاخره تمام می‌شود و حسرت و آه از دست دادن آنها گریبانش را می‌گیرد. طبیعت و ماهیت دنیا این است ، نعمت جوانی و شادابی جسم به زودی از دست می‌رود و جایش را به انواع درد‌ها و عوارض پیری می‌دهد و همین طور دیگر نعمت‌ها ... .

نکته ۲:

پس ما باید در برابر چنین دنیای بی‌وفایی چکار کنیم؟! جواب بسیار ساده است ، به آنچه دنیا با زبان بی‌زبانی می‌گوید گوش فرا دهید!  دنیا خودش را معرفی کرده ، مگر نمی‌بینید قتل و غارت و کودک کشی سعودی‌های مست را ، مگر نمی‌بینید  چپاول‌گران اسرائیلی را که جان و مال و ناموس مردم مسلمان فلسطین را به تاراج می‌برند ، مگر نمی‌بینید هر روز تشییع جنازه دوستان و آشنایان خودتان و دیگران را !! بله دنیا می‌گوید من بی رحم هستم ، هر که باشی پولدار یا فقیر ، قدرت فرعون را داشته باشی یا بیمار سرطانی معلول! هر چه باشی خواهی مُرد! زودتر از آنچه فکر کنی خواهی مُرد! پس آماده باش!

مطالعه بیشتر:

قیمت انسان چقدر است؟(جواب حضرت امیر ع)

دو چیز در زمین مایه‌ی امان از عذاب خدا بود

هیچ کاری با تقوا اندک نیست

توصیه حضرت علی ع برای روا ساختن حاجت

توصیف دنیاپرستان در کلام حضرت امیر ع

کلام حضرت علی علیه السلام در توصیف عاشق

 

حضرت امیر علیه السلام در توصیف فرد عاشق می‌فرمایند:

... و هر که عاشق چیزى شود، دیده اش را کور سازد و دلش را رنجور سازد. پس به دیده بیمار بنگرد و به گوش بیمار بشنود. خواهشهاى جسمانى پرده خردش را دریده، دوستى دنیا دلش را میرانیده، جان او شیفته دنیاست و او بنده آن است.

نکته ۱:

باید توجه داشت که مراد حضرت از چنین عاشقی ، عاشق دنیا و آلودگی‌های دنیا است، و عشق هم به معنای دوست داشتن بی حد و حصر و بدون پشتوانه فکری و اعتقادی است. چنین عاشقی ، دیده‌اش کور می‌شود و بدی‌ها و کثافات معشوقش(دنیا) را نمی‌بیند.

نکته ۲ :

 یگانه عشقی که چشم انسان را بینا می‌کند و دلش را مالامال از شادی و بهجت می‌کند عشق به خدا است ، در این عشق ، معشوق خدای زیبا و زیبا آفرین است که سراسر نور و محبت است. خدایا ای معشوق بی‌همتا و یگانه، معرفت و محبت ما را به خودت و به اولیای خودت(معصومین سلام الله علیهم اجمعین) را روز به روز  بیشتر بفرما.

مظالعه بیشتر:

نمونه‌ای از علی‌وار زیستن

عناصر سه‌گانه حفظ شخصیت

از خلقت آدمی شگفت گیرید!

کی باید از خدا ترسید؟!

آنچه از مالت رفت و تو را پند آموخت!

 

حضرت علی علیه السلام درباره ارزش عبرت آموزی می‌فرمایند:

آنچه از مالت رفت و تو را پند آموخت، از دستت نشد و نسوخت.

 

گاهی انسان معامله‌ای می‌کند که در آن از مالش  کم می‌شود، اما به دانسته‌هایش اضافه می‌شود، مثلا پند می‌گیرد که در معامله باید محکم کاری کند،  باید تمام جزئیات مورد معامله را قبل از امضا بررسی کنند و تمام جوانب در نظر بگیرند تا بعدا برداشت‌های تناقص آمیز نشود. در اینصورت این ضرر مالی در حقیقت ضرر نیست بلکه پندی گرانبها در مقابلش گرفته شده است که ارزشش را دارد.

مطالعه بیشتر:

 ضربه اشرافی‌گری مسئولین به اعتماد مردم

من آنم که من دانم!

مقام تو نان‌خورش تو نیست!

نادان‌های که بی‌وفایی را زیرکی پندارند

ای مردم! همانا بر شما از دو چیز بیشتر می‌ترسم

آدمى در جهان نشانه است و تیرهاى مرگ بدو روانه

 

حضرت امیر علیه السلام در مورد وضع انسان در دنیا می‌فرمایند:

آدمى در جهان نشانه است و تیرهاى مرگ بدو روانه، و غنیمتى است در میان و مصیبتها بر او پیشدستى کنان. و با هر نوشیدنى، ناى گرفتنى است و با هر لقمه اى طعام در گلو ماندنى، و بنده به نعمتى نرسد تا از نعمتى بریده نشود، و به پیشباز روزى از زندگى خود نرود تا روزى از آنچه او راست سپرى نشود. پس ما یاران مرگیم و جان‌هامان نشانه مردن، پس چسان امیدوار باشیم جاودانه به سر بردن؟!

حضرت در تشبیه بسیار زیبایی، انسان را به یک سیبلی تشبیه کرده‌اند که هدف تیراندازی چابک‌سوارانی ماهر و بی‌رحم قرار گرفته است. هر لحظه ممکن است تیر یکی از آنها به هدف بخورد و طومار زندگی انسان را در هم بپیچد. همین آب گوارا یا لقمه‌ای کباب چرم و نرم ممکن است تیری باشد که نای و گلوی انسان را هدف گرفته باشد و به امر خدا جان را از کف انسان برباید!

مطالب بیشتر:

 توصیف دنیا در بیان امیر بیان

تعریف علوی اعتدال و میانه‌روی

شادی و غم واقعی به چیست؟!

مرگ از دید آقایمان حضرت علی علیه السلام چگونه است!؟

توشه گیری از دنیا در کلام حضرت امیر ع