حضرت علی علیه السلام در بیان انواع ظلم‌ها می‌فرمایند:
بدانید که ستم بر سه گونه است: آن که آمرزیدنى نیست، و آن که واگذاشتنى نیست، و آن که بخشوده است، و بازخواست کردنى نیست. اما آن که آمرزیدنى نیست، همتا انگاشتن براى خداست که بزرگترین ظلمهاست و خدا در قرآن فرمود: همانا خدا شرک آوران را نخواهد بخشود. اما ستمى که بر بنده ببخشایند، ستم اوست بر خود به برخى کارهاى ناخوشایند. اما آن که واگذاشتنى نیست، ستم کردن بندگان است بر یکدیگر که آن را قصاصى است هر چه دشوارتر.
طبق فرمایش حضرت، ظلم و ستم کردن از سه حال خارج نیست:
۱- ظلم به خالق هستی بخش (ظلم غیرقابل آمرزش):
شریک قرار دادن برای خدا از بزرگترین ظلم‌ها است. آگاه باشیم که این نوع شرک، شدت و ضعف دارد. شدیدترین آن افرادی هستند که کاملا مشرک و بت پرست هستند مثل گاوپرست‌ها و ... . موارد شرک ضعیف هم مثل افرادی که به وعده‌های خدا باور ندارند. در کنار خدا به رییس و فلان شخصیت پولدار امید بسته‌اند، خدا را به تنهایی عامل روزی رسان و قادر مطلق نمی‌دانند.
مثل کسانی که گمان می‌کنند آنها روزی رسان فرزندانشان هستند و از ترس فقیر شدن بچه‌هایشان را می‌کشند. تعجب نکنید! بله آنها قاتل هستند! کسانی که براحتی و از ترس فقر و نداری بچه‌هایشان را سقط می‌کنند مرتکب قتل عمد شده‌اند و مبتلا به شرک .
۲- ظلم به خود (ظلم قابل آمرزش):
گناهانی که ما همگی، کم یا زیاد، مرتکب می‌شویم در حقیقت ظلم به خودمان است. خداوند گناهانی که ضررش فقط به خود ما می‌رسد به راحتی و با یک توبه می‌بخشاید.
۳- ظلم به دیگران (ظلمی که واگذاشته نمی‌شود):
ظلم به دیگران فقط با قصاص و جبران کردن قابل بخشش می‌شود. ظالم باید حق مظلوم را بدهد و او را راضی کند، سپس توبه کند آنگاه قطعا خداوند می‌بخشاید.
مطالب بیشتر:
پی نوشت:
بخشی از خطبه ۱۷۶ با ترجمه استاد شهیدی
