بصیرت، فهم و فقه سه‌گانه رستگاری

قطعه‌ای از دعای ابوحمزه ثمالی:

اللهُمَّ أَعْطِنِی بَصِیرَةً فِی دِینِکَ وَ فَهْما فِی حُکْمِکَ وَ فِقْها فِی عِلْمِکَ

(خدایا از تو مى خواهم که به من عطا کنى: بصیرت در دینت، و فهم در فرمانت، و آگاهى در علمت.)

خدایا اگر بصیرت و فهم دقیق دین را نداشته باشم، همه اعمالم پوسته و رو بناست. به دردم نمی خورد که هیچ، دست و پا گیرم هم هست. چون عملی که ناشی از بصیرت، فهم و فقه نباشد، پر از ریا و شک و خودنمایی است که هیچ فایده‌ای ندارد و شاید باعث سقوط انسان هم بشود.

اول بصیرت در شناخت صحیح از دین ، دوم فهم احکام شرعی و سوم فقه (فهم دقیق و نکته سنج) از علم خدا که یکی از صفات ثبوتی خداست. وقتی این سه تا کنار هم قرار بگیرد، معرفتی عالی به انسان دست می‌دهد که می‌تواند اعمالش را خالصانه و در مسیر تقرّب به خدا قرار دهد.

مطالب بیشتر:

نوشتن با قلب چه شورانگیز است!

حواستان به گلوله‌های داغ باشد!

تو دائم و دقیق نگاهم می‌کنی

فرازی از دعای ابوحمزه ثمالی:

سَتَّارُ الْعُیُوبِ غَفَّارُ الذُّنُوبِ عَلامُ الْغُیُوبِ تَسْتُرُ الذَّنْبَ بِکَرَمِکَ

(پوشنده عیب‌ها، آمرزنده‏ گناهان، داناى نهان‌ها، گناه را با کرمت می‌‌‏پوشانى.)

اگر دیگری نگاهم می‌کرد، گناه نمی‌کردم. اما تو دائم و دقیق نگاهم می‌کنی و من بی توجه‌ام، انگار زیادی پررو شده‌ام. ای خدا نه بخاطر اینکه تو را دست کم بگیرم بلکه بخاطر اینکه تو عیب پوشی می‌کنی، رسوا نمی‌کنی و زود انتقام نمی‌گیری، من این چنین جرأت پیدا کرده‌ام. خدایا من هرگز نخواسته‌ام در برابرت قد علم کنم و جسورانه گناه کنم. گناهانم از روز جهل و غفلت است، از روی بی‌معرفتی است. خدایا معرفت و محبّت به خودت را در دلم روز به روز بیشتر کن.

مطالب بیشتر:

خدایا تو در پرده نیستی

عشقم به‏ تو واسطه‏‌ام به پیشگاه توست

آیا این جمله درسته؟ (آدم باید دلش پاک باشه...)

خدایا تو را به تو شناختم

بخشی از دعای شریف ابوحمزه ثمالی:

بِکَ عَرَفْتُکَ وَ أَنْتَ دَلَلْتَنِی عَلَیْکَ وَ دَعَوْتَنِی إِلَیْکَ وَ لَوْ لا أَنْتَ لَمْ أَدْرِ مَا أَنْتَ.

(تو را به تو شناختم، و تو مرا بر هستى خود راهنمایى فرمودى، و به سوى خود خواندى، و اگر راهنمایى تو نبود، من نمی‌دانستم تو که هستى؟)

خدایا اگر راهنمایی و لطف تو نبود، من چگونه تو را می‌شناختم؟ من چیزی جز جهل و فقر و نیاز نیستم. من نیستی محض بودم ، تو مرا هستی بخشیدی و به سوی خود خواندی. خدایا چگونه شکرت را به جای آورم؟ تو مرا رها نکردی و بواسطه اولیاءالهی راه سعادت را به من نشان دادی.

مطالب بیشتر؛

 

خدایا با ریزترین اشیاء، بزرگترین قدرت‌ها را به خطر انداخته‌ای!

خدایا چقدر دلم تنگ شده!

فروتنی نتیجه شناخت خداوند

حضرت علی علیه السلام در خطبه‌ای این‌گونه مردم را موعظه کردند:

... اى مردم! آن که از خدا خیر خویش خواهد، توفیق یافته است، و آن که گفته‌ی او را راهنما گیرد به راست ترین راه هدایت شده که همسایه خدا در امان است و دشمن خدا ترسان. آن که عظمت خدا را داند، سزاوار نیست خود را بزرگ خواند. بلندى قدر کسانى که بزرگى پروردگار را مى دانند، در این است که برابر او فروتنى کنند...

بسیاری از علمای اخلاق بهترین دعا را دعا برای عاقبت بخیری می‌دانند، و طبق کلام حضرت همین دعا کردن و درخواست خیر از خدا، خودش توفیق می‌خواهد. هر کس عظمت و بزرگی خدا را باور کند، از ته قلب به قدرت و خالقیّت یگانه خالق هستی بخش اعتقاد داشته باشد و بداند که خدا تنها مدیر عالم و عادل و در عین حال مهربان و دلسوز جهان هستی است، قطعاً دیگر خودش را هیچ می‌بیند و در برابر عظمت پروردگار تواضع می‌کند.

تمام این عقیده بستگی به معرفت و شناخت ما از خداوند دارد، هر چه تلاش کنیم و خداوند و صفاتش را بهتر بشناسیم، تازه می‌فهمیم که خودمان چقدر ضعیف و کوچک هستیم. به قول معروف درخت دانش هر چه ثمره و میوه‌اش بیشتر و آبدارتر شود سر به زیرتر می‌شود. انسان هم هر چه علم و معرفتش بیشتر شود فروتنی‌اش بیشتر خواهد شد و اگر انسانی با سواد و تحصیل کرده دیدید که تکبّر دارد بدانید علمش تو خالی است و بهره‌ای از معرفت و عشق حقیقی نبرده است هر چند تا مدرک دکترا هم می‌خواهد داشته باشد باید بگذارد دم کوزه!!!

مطالب بیشتر:

قیمت انسان چقدر است؟(جواب حضرت امیر ع)

دو چیز در زمین مایه‌ی امان از عذاب خدا بود

هیچ کاری با تقوا اندک نیست

توصیه حضرت امیر ع هنگام شنیدن حدیث