حضرت علی علیه السلام: من از این غفلت نگرانم...

حضرت علی علیه السلام می‌فرمایند:

... من از این غفلت نگرانم  و شما و خود را از آن مى ترسانم. هر کسى باید از  کار خود سود ببرد، بینا کسى است که شنید، و اندیشید، و دید، و به دل بینا گردید، و از آنچه مایه عبرت است سود گزید...

مهمترین عامل افتادن در دام شیطان ، غفلت است. معمولا ما می‌دانیم که فلان کار اشتباه است ، می‌دانیم که گناه و نافرمانی خداست اما غافل هستیم. علت اصلی غفلت ما باور نداشتن و ضعف ایمان قلبی است. عامل غفلت آنقدر مهم است که حضرت امیر علیه السلام خودشان و ما را از آن می‌ترساند!

کسی که بصیرت و فهم دقیق و راهگشا داشته باشد هرگز دچار غفلت نمی‌شود. حضرت امیر علیه السلام بینا شدن را در چند مرحله برای ما به تصویر می‌کشند:

 اولین قدم برای بینا شدن ، شنیدن کلام خدا و اولیای خداست. ابتدا باید خود را در معرض کلام حق قرار داد و شنید.

 مرحله دوم تفکّر و اندیشه درباره معارفی است که شنیده است. اصول اعتقادی مثل توحید و نبوّت و امامت با فکر و استدلال عقلی به جان و دل انسان می‌نشیند و قلب را در راه دین قوّت می‌بخشد.

مرحله سوم بعد از شنیدن و اندیشیدن باید با چشم دل معارف توحیدی را دید و هضم کرد به نحوی که باور و ایمان قلبی تقویت شود و بصیرت نورانی بخش، تمام وجود انسان را در آغوش بگیرد.

مطالب بیشتر:

 از آداب بخشش در کلام امیرالمومنین ع

کلام حضرت امیر ع درباره انجام مستحبّات

فواید بیماری در کلام حضرت علی ع

خوشا به معادباورانی که ...

فروتنی نتیجه شناخت خداوند

حضرت علی علیه السلام در خطبه‌ای این‌گونه مردم را موعظه کردند:

... اى مردم! آن که از خدا خیر خویش خواهد، توفیق یافته است، و آن که گفته‌ی او را راهنما گیرد به راست ترین راه هدایت شده که همسایه خدا در امان است و دشمن خدا ترسان. آن که عظمت خدا را داند، سزاوار نیست خود را بزرگ خواند. بلندى قدر کسانى که بزرگى پروردگار را مى دانند، در این است که برابر او فروتنى کنند...

بسیاری از علمای اخلاق بهترین دعا را دعا برای عاقبت بخیری می‌دانند، و طبق کلام حضرت همین دعا کردن و درخواست خیر از خدا، خودش توفیق می‌خواهد. هر کس عظمت و بزرگی خدا را باور کند، از ته قلب به قدرت و خالقیّت یگانه خالق هستی بخش اعتقاد داشته باشد و بداند که خدا تنها مدیر عالم و عادل و در عین حال مهربان و دلسوز جهان هستی است، قطعاً دیگر خودش را هیچ می‌بیند و در برابر عظمت پروردگار تواضع می‌کند.

تمام این عقیده بستگی به معرفت و شناخت ما از خداوند دارد، هر چه تلاش کنیم و خداوند و صفاتش را بهتر بشناسیم، تازه می‌فهمیم که خودمان چقدر ضعیف و کوچک هستیم. به قول معروف درخت دانش هر چه ثمره و میوه‌اش بیشتر و آبدارتر شود سر به زیرتر می‌شود. انسان هم هر چه علم و معرفتش بیشتر شود فروتنی‌اش بیشتر خواهد شد و اگر انسانی با سواد و تحصیل کرده دیدید که تکبّر دارد بدانید علمش تو خالی است و بهره‌ای از معرفت و عشق حقیقی نبرده است هر چند تا مدرک دکترا هم می‌خواهد داشته باشد باید بگذارد دم کوزه!!!

مطالب بیشتر:

قیمت انسان چقدر است؟(جواب حضرت امیر ع)

دو چیز در زمین مایه‌ی امان از عذاب خدا بود

هیچ کاری با تقوا اندک نیست

توصیه حضرت امیر ع هنگام شنیدن حدیث

دنیا زدگی نتیجه جهالت ماست

 

حضرت علی علیه السلام خطاب به گمراهان فرمودند:

... کجاست خردهاى روشنى جو از چراغهاى رستگارى؟ و دیده هاى نگرنده به نشانه هاى پرهیزگارى؟ کجاست دلهایى که بخشیده در راه رضاى کردگار بود، و پیمان بسته بر طاعت پروردگار؟ بر متاع ناچیز دنیا فراهم آمدند، و براى به دست آوردن حرام یکدیگر را پس زدند. ...  پروردگارشان خواند، رمیدند و پشت کردند، شیطانشان خواند، پذیرفتند و روى آوردند.

با دقت در عبارت حضرت به این نتیجه می‌رسیم که اولین و مهمترین ویژگی گمراهان، دل‌بستگی و دل‌دادگی به دنیا است. طبیعت انسان طوری است که از هر چه منع شود نسبت به آن حریص‌تر می‌شود و از آنجا که شیطان ماهرترین انسان شناس است و تمامی نقاط ضعف ما را می‌داند، براحتی ما را به طرف حرام می‌کشاند.

 مهمترین سپر برای ما در برابر هجمه‌های شیطان، شناخت و معرفت است چون جهالت ما نسبت به خدا و نفس‌مان مانند یک کاتالیزور قوی به انفعال ما دربرابر شیطان کمک می‌کند. آن‌گاه است که خداوند مهربان هر چه ما را طرف خود می‌خواند، ما پشت می‌کنیم و مثل دیوانه‌ای ماهر از منبع نورانی و پر برکت فرار می‌کنیم! اما از طرف مقابل شیطان به کمک جهل ما تنها با یک اشاره ، ما را به سمت منبع ظلمات و تاریکی می‌کشاند و ما باز مانند یک دیوانه‌ی ماهر دانسته و ندانسته در تاریکی جهل خود غوطه‌ور می‌شویم.

در ابتدای عبارت، راه حل هایی برای رهایی از جهالت معرفی شده است:

۱- عقل روشنی جوی ما باید چراغ‌های هدایت را دنبال کند و از نور ولایت أئمه اطهار علیهم السلام بهره‌مند شود ،

۲- قلب و دل‌ ما باید در راه کسب رضای خدا صیقلی داده شوند و پر از معرفت و محبت بر اطاعت و بندگی خدا پیمان ببندند. ان شاءالله .

مطالب مرتبط:

آدمى در جهان نشانه است و تیرهاى مرگ بدو روانه

دنیا همچون گرد کاهی بی ارزش

کم‌تر از آب بینی بُز زکامی

مشمئزکننده‌تر از استخوان خوک مرده در دست جذامی 

ناچیزتر از نیم‌خورده ملخ

تندخویی دیوانگی است!؟

 

حضرت علی علیه السلام می‌فرمایند:

تندخویى دیوانگى است، چرا که تندخو پشیمان شود و اگر پشیمان نشد دیوانگى او استوار بود.

به قول یکی از اساتید روانشناسی همه‌ی ما آدم‌ها کم و بیش خط و نشانی از دیوانگی داریم!! این کلام حضرت دلیل محکمی بر این مدعاست، تندخویی ، خشم و عصبانیّت نوعی از جنون است. همه‌ی ما کم و بیش خشمگین شدن را تجربه کرده‌ایم ، ناگهان رگ‌های صورت و گردن پر خون می‌شود و چهره سیاه و قرمز! هر چه دم دست باشد پرتاب می‌شود و هر حرف زشتی از دهان خارج!

این داد و فریاد و تندخویی فقط چند لحظه طول می‌کشد بعد که آرام می‌شود و می‌فهمد که چه کرده یا چه گفته، به شدت پشیمان می‌شود. اما اگر پشیمان نشد و احساس بزرگی و غرور و رضایت داشت، بداند که سیرت درونی او همچون زغالی، کهنه سیاه و بدبو شده است و اگر ذره‌ای عقل سالم داشت این چنین در پیشگاه خدا و بندگان خدا گردن فرازی و تندخویی نمی‌کرد.

این پادشاهان زورگو و متکبّر که هر لحظه بنا به خشم و شادی خود دستورات متناقضی صادر می‌کنند، بهترین شاهد برای این کلام هستند. نمونه زنده و بارز دیوانگی استوار و پا برجا جناب ترامپ است که با نعره‌هایی بوزینه وار ، کشورهای مسلمان و مستقل را تهدید می‌کند.

مطالب بیشتر:

خشم‌تان فقط برای خدا باشد!

 چهار ویژگی منحصر به فرد دنیا

نشانه‌های رنج و عبرت دنیا

راه دین تنها یکی است، راست و کوتاه!

پی نوشت:

حکمت  ۲۵۵ با ترجمه استاد شهیدی

تکبّر،ترس و بخل بهترین صفات زن

 

حضرت علی علیه السلام می‌فرمایند:

نیکوترین خوى زنان زشت ترین خوى مردان است: به خود نازیدن و ترس، و بخل ورزیدن. پس چون زن به خویش نازد، رخصت ندهد که کسى بدو دست یازد، و چون بخل آرد، مال خود و مال شویش را نگاه دارد، و چون ترسان بود، از هر چه بدو روى آرد هراسان بود.

زن باید تکبّر داشته باشد، به خود بنازد و خود را بزرگ بداند . کرامت خود را حفظ کند و با اظهار محبّت مردان نامحرم به دام نیافتد. زنانی که خود را برای نامحرم آرایش می‌کنند و حجم بدن خود را به نمایش می‌گذارند ، تنها عزت و کرامت خود را دست کم گرفته‌اند و خود را در برابر چشمان دریده ، کوچک و خوار کرده‌اند.

بخل ورزیدن از سوی خانم خانه به معنای صرفه جویی و قناعت در مخارج خانه است چون مدیریت خیلی از هزینه‌های داخل خانه به عهده زن است. همه ما دیده‌ایم خانواده‌هایی که با اصرار خانم هر سال مبلمان و پرده و ... خانه خود را عوض می‌کنند، این جور هزینه‌ها اسراف است ، واقعا اسراف و تبذیر است.

ترسیدن زن یکی از نیکوترین صفات اوست، البته ترس از خلوت با نامحرم ، ترس از نگاه‌های آلوده به بدنش ، ترس از شیرین زبانی‌های مردان همکار یا هم‌کلاسی‌ و به طور خلاصه ترس از نزدیک شدن به پرتگاه‌های دریده شدن عفّت و حیا، نه ترس از سوسک و مارمولک و ...

نکته: این سه صفت ترس، بخل و تکبّر برای مردان بدترین صفات است چون مرد ، مرد است و باید امید ، پناه و تکیه گاه همسرش باشد. مرد باید حفره‌های خالی وجود زن را پر کند و دست در دست هم به اوج خوشبختی برسند.

مطالب بیشتر:

کی باید از خدا ترسید؟!

بهترین حسابرس هر فردی خودش است

تنها راه ریشه کن کردن بدی‌ها

قیمت انسان چقدر است؟(جواب حضرت امیر ع)

 

امیر مومنان علی علیه السلام درباره قیمت انسان می‌فرمایند:

 مرد را آن بهاست که در دیده‌اش زیباست. (آن اَرزی که می‌ورزی!)

کسی که در دنیا فقط به فکر این سه عامل اصلی غفلت انسان یعنی ثروت‌اندوزی ، قدرت‌ورزی و شهوت پرستی است، قیمتش همین چیزهای پست دنیوی است. اما کسی که تمام همّ و غمش کسب رضای پروردگار است، بهایش خود خدا و بهشت جاودانه اوست، هر چند ثروتمند و قدرتمند هم باشد.

اثر نفس کشیدن انسان در کلام حضرت علی ع

 

حضرت امیر علیه السلام درباره اثرات نفس کشیدن انسان می‌فرماید:

آدمی با دمی که برآرد گامی به سوی مرگ بردارد.

اگر کسی بپرسد نفس کشیدن آدمی چه اثراتی دارد؟! چه جوابی داریم!؟

تنها چیزی که به ذهنمان نمی‌رسد همین است که یک گام به مرگ نزدیک‌تر شده‌ایم!

انگار حضرت امیرعلیه السلام تنها اثر مهم نفس کشیدن را همین می‌داند.

فواید بیماری در کلام حضرت علی ع

حضرت علی علیه السلام به یکی از یاران خود که از بیماری شکوه می‌نمود، فرمود:

خدا آنچه را از آن شکایت داری موجب کاستن گناهانت گرداند،

چه در بیماری مزدی نیست لیکن گناهان را می‌کاهد و می‌پیراید چون پیراستن برگ درختان.

با هر گناهی، برگی از درخت سبز روح‌مان  زرد می‌شود. بیماری این برگ‌های فاسد شده را می‌پیراید. البته توبه‌ی نصوح آنچنان اثرات گناه را پاک می‌کند که گویی اصلا گناهی نبوده ، به عبارت دیگر توبه برگ سبز جدیدی جایگزین برگ زرد می‌کند.

آفرینش انسان در کلام حضرت امیر ع

 

مولایمان علی علیه السلام در وصف آفرینش انسان می‌فرماید:

با شما سخن گویم از این انسان که در تاریک‌جاى زهدانش بیافرید،

 و در پرده‌هاى تیره اش در پیچید. نطفه اى بود جهنده و پلید،

 سپس خونى شد لخته و نا تمام، و بچه اى در شکم مام،

 و شیرخواره اى از پستان، و کودکى در خور دبستان ...

انسان اگر بداند که ابتدا چه بوده، نطفه‌ای جهنده و پلید! و در آخر هم چه می‌شود، مرداری بدبو و غیر قابل تحمل. هرگز تکبّر نورزد هرگز!

گوهر انسانیّت انسان و دنیا

 

حضرت امیر المومنین  علی علیه السلام گوهر انسانیّت انسان را به ما گوشزد می‌فرماید:

خدا شما را برگزید از دیگر جانداران، به دادن نعمتهاى فراوان، و بخششهاى شایان،

 و ترسانیدتان از عذاب آن جهان با حجتهاى روشن و رسا در بیان.

سپس در بیان ویژگی‌های دنیا می‌فرماید:

چه دنیا، آبشخورى است تیره و تار، فریبکارى است زود گذار، سایه اى است ناپایدار، تکیه گاهى است نا استوار.

حضرت ویژگی‌های دنیا را در یک جمله بسیار زیبا بیان فرمودند. دنیایی که هم زود‌گذر است و هم فریبکار، مثل سایه، حاشیه‌ای است بی‌محتوا و ناپایدار ، غیر قابل اعتماد است و سست بنیان.