مسئولیت سنگین توانگران، بخشش مال

حضرت امیر علیه السلام درباره مسئولیت سنگین توانگران می‌فرمایند:

همانا خدا را بندگانى است که آنان را به نعمتها مخصوص کند، براى سودهاى بندگان. پس آن نعمتها را در دست آنان وامى نهد چندانکه آن را ببخشند، و چون از بخشش باز ایستند نعمتها را از ایشان بستاند و دیگران را بدان مخصوص گرداند.

افراد زیادی هستند که بواسطه مال یا آبروی خود می‌توانند مشکل  یکی از بندگان خدا را حل کنند. این خود یک توفیق و نعمت بزرگی از جانب خداوند عزیز است. اینان باید بدانند که حالا که دستشان به دهانشان می‌رسد و می‌توانند به نیازمندان کمک کنند ، فقط به خاطر نعمت‌هایی است که خدا به آنها داده است. و طبق این فرمایش حضرت اگر از بخشش مال و آبروی خود خودداری کنند خدا این نعمت و توفیق را از آنها می‌گیرد و به دیگران می‌دهد.

هر کدام از ما کم و بیش می‌توانیم به نسبت توان مالی خودمان به نیازمندان کمک کنیم. اگر خانواده‌های آبرومند اما نیازمند را می‌شناسیم در اقوام خود یا همسایگی خود، حتما وظیفه داریم کمک کنیم. اگر نمی‌توانیم از آبروی خود استفاده کنیم و از دیگران کمک بخواهیم.

در این ایام پربرکت و نورانی ماه رجب و در آستانه سال نو هر جور می‌توانیم باید کمک کنیم.

فقیر فرستاده خداست

حضرت علی علیه السلام در مقام محرومان و فقراء می‌فرماید:

فقیر فرستاده خداست، کسى که او را محروم دارد خدا را محروم داشته، و آن که بدو بخشد خدا را سپاس و حرمت گذاشته.

فقیر پیام‌رسان است، پیامی از طرف خدا آورده است. کسی که اینگونه به افراد نیازمند نگاه کند، با قلبی رقیق دست خدا را می‌گیرد و به گرمی می‌فشارد. از اموالش که حقیقتا مال خداست مقداری به مسکین می‌بخشد و رحمت الهی را می‌خرد.

فرض کنید یک فرد میلیاردر که بسیار مهربان و سخاوتمند است، میلیون‌ها تومان به شما ‌بخشیده است، بعد از مدتی یک نفر را نزد شما می‌فرستد که به او کمک کنید. شما باشید چکار می‌کنید؟ آیا رهایش می‌کنید؟ یا نه با احترام دستش را می‌گیرید و بخاطر اینکه فرستاده‌ی آن فرد مهربان و بخشنده است اکرامش می‌کنید و تا جایی که در توان دارید به او کمک می‌کنید.

مسکین در واقع مأموری است از طرف خداوند که به ما یادآوری کند که هیچ چیز این دنیا مال خودت نیست. خودت و هستی‌ات ، مال و اموال و خانه‌ات در حقیقت مال خداست که سخاوتمندانه به تو بخشیده است. اگر این نگاه را داشته باشیم به راحتی دست در جیب کرده و سپاس خدای را بجا می‌آوریم.

مطالب بیشتر:

وظیفه‌ی آن کس که خدا او را مالى بخشد

چون تنگدست شدید صدقه دهید!

خودت همین حالا انفاق کن البته بدون ریا

انواع صدقه دادن و فوائد آن

چون تنگدست شدید صدقه دهید!

 

حضرت امیر علیه السلام درباره راه رهایی از فقر  می‌فرمایند:

چون تنگدست شدید به صدقه دادن، با خدا سودا کنید.

در نگاه اول و مادی با عقل جور در نمی‌آید که انسان فقیر برای رهایی از فقر ، اندک پولی هم که دارد را صدقه بدهد. اما حضرت تنها راه رهایی از فقر را صدقه دادن می‌داند! چگونه؟!

کسی که با نیّت خالصانه و بدون ریا ، به اندازه وسع مالی خود صدقه می‌دهد، حتما خدا را در نظر داشته و معامله با خدا کرده است. و خدا به اندازه لطف و کرم بی‌نهایت خود این فرد را پاداش می‌دهد. گوشه‌ای از فوائد صدقه دادن پنهانی که بدون ریا هم هست را از بیان حضرت علی علیه السلام ببینید: ... صدقه‏ دادن‏ پنهان از چشم مردم، که آن آتش برخاسته از نابکاری‌ها و اعمال ناروا و نیز غضب و خشم خداوند عزّ و جلّ را فرو می‌‏نشاند...[1]  . این گناهان ماست که خشم خدا را برمی‌انگیزاند و برکت را از مال و جان ما می‌برد، با صدقه دادن پنهانی، آتش خشم خدا خاموش می‌شود و برکت به مال و جانمان سرازیر می‌شود.

نکته:

واضح است که نمی‌گوییم کسی که فقیر است ، مقدار زیادی صدقه دهد. اگر هر فردی به تناسب توان مالی خود، خالصانه روزانه مقداری صدقه بدهد، مصداق این کلام حضرت می‌شود. می‌شود کسی که با خدای خود معامله پر سودی کرده است، می‌شود سوادگر با خدای خود.

مطالب بیشتر:

خودت همین حالا انفاق کن البته بدون ریا

پاداش بسیار برای احسان اندک

از بخشیدن اندک شرم مدار

از آداب بخشش در کلام امیرالمومنین ع

انواع صدقه دادن و فوائد آن

 

حضرت امیر علیه السلام در اندرز به یارانشان فرمودند:

... و صدقه دادن نهانى که گناه را پاک کند و بر جا نگذارد، و صدقه دادن آشکارا که مرگ بد را باز دارد، و کارهاى نیک که  نکوکار را  از درافتادن به خوارى نگهدارد. به یاد خدا باشید که نیکوترین ذکر، یاد خداست.

نکته :

صدقه دادن چه پنهانی باشد و چه آشکارا آثار و برکات ویژه‌ای دارد، بله صدقه دادن و کمک به فقرا اگر پنهانی باشد هم عزت و کرامت نفس نیازمند حفظ می‌شود و هم کاملا بدون ریا و خالصانه خواهد بود که قطعا ارزش بسیار بیشتری دارد. اما حضرت صدقه دادن آشکار را هم توصیه می‌فرماید و  اینکه جلوی مرگ بد را می‌گیرد خیلی ارزشمند است.اینکه توصیه شده قبل از مسافرت صدقه بدهید ، یکی از آثارش همین ایمن بودن از تصادفات جاده‌ای است که به واقع مرگ بد شمرده می‌شود.

مطالب بیشتر:

 آفرینش انسان در کلام حضرت امیر ع

از آداب بخشش در کلام امیرالمومنین ع

کلام حضرت امیر ع درباره انجام مستحبّات

حضرت امیر ع برای چه کسانی طلب آمرزش می‌کند؟

مناجات و نیایش حضرت امیر ع با حضرت حق

از آداب بخشش در کلام امیرالمومنین ع

 

حضرت امیر علیه السلام درباره آداب بخشش و صدقه دادن می‌فرمایند:

بخشنده باش نه با تبذیر و انداره نگه دار و بر خود سخت مگیر.

اولاً حتما دست بخشنده باید داشت، ثانیاً در بخشش ،اسراف نباید کرد. ثالثاً این بخشش نباید طوری باشد که زندگی را بر خود ، خانواده و اهل و عیالش سخت کند.